Өнөөдөр хэсэг уяачид, хурдан морь сонирхогч нар нэгдэн өөрсдийн эрх ашгийг хамгаалахаар “Монголын үндэсний морин уралдаан, уяачдын холбоо” байгуулах болсноо мэдэгдлээ. Холбооны анхны их хурлыг ирэх дөрөвдүгээр сард хийх бөгөөд тэд Монгол адууг эрлийзжүүлэхийг эсэргүүцэж байгаагаа илэрхийлсэн юм.
Холбооны үүсгэн байгуулагчдын нэг М.Ариунболд: “ЮНЕСКО-гийн Соёлын биет бус өвийн Хүн төрөлхтний төлөөллийн жагсаалтад Монгол наадам, соёлын биет бус өвийг бүртгүүлэхдээ “Эрийн гурван наадамд бөх, хурдан морины уралдаан, сурын харваа багтана. Улмаар хурдан морины уралдаанд азарга, их нас, соёолон, хязаалан шүдлэн, даага гэсэн зургаан насны морьдыг уралдуулдаг” гэж бүртгүүлсэн.
Гэтэл үүнийгээ “Морин спорт уяачдын холбоо” зөрчиж байна. Мөн өнөөдрийн энэ хурдан морины уралдаан тойрсон маргаан нь Монгол наадмын соёлын өвийн утга, мөн чанарыг алдагдуулж байна гэж үзсэний учир хурдан морь сонирхогч, уяачдын маш олон санал хүсэлтийн дагуу бид “Монголын үндэсний морин уралдаан, уяачдын холбоо” байгуулахаар боллоо. Холбооны гол зорилго нь үндэсний их баяр наадам буюу улс аймаг, сум, дүүргийн баяр наадмаар зөвхөн Монгол адуугаа уралдуулах юм.
Үүсгэн байгуулагчдын нэг Д.Төмөрхадуур “Монголын үндэсний морин уралдаан, уяачдын холбоо” байгуулах болсон шалтгаан нь “Монголын морин спорт уяачдын холбоо”-ны долоодугаар их хурал дээр гаргасан үндэсний морин уралдаанд ямар ч хамаагүй үйлдвэрийн адуу өндрийн сэрвээ нь тохирвол уралдана гэж гаргасан шийдвэрээс болсон. Энэ шийдвэрээс болж уяачдын дунд ч зөрчил маргаан үүссэн. Эцэст нь бид Монгол уяачдынхаа эрх ашгийг хамгаалахаас өөр аргагүй болсон юм.
Сүүлд хуралдсан “Монголын морин спорт уяачдын холбоо”-ны долдугаар их хурал дээр “ямар ч хамаагүй үйлдвэрийн адуу өндрийн сэрвээ нь тохирвол уралдана” гэх асуудал 86.2 хувийн саналаар дэмжигдсэн. Энэ олонхын саналыг хүндэтгэж байгаа хэдий ч бидний ойлголтоор Монголын нийт уяачдын 95 хувь нь Монгол адуу уралдуулна гэсэн санаа бодолтой байдаг юм. Залуучууд нь хүртэл Монгол адууг мал хариулдаг адуу гэж ярьж, ойлгож байна. Тэгэхээр шинэ холбоо байгуулж буй өөр нэг шалтгаан нь Монголын хилээр өөр цустай адуу оруулж ирүүлэхгүй ба Монгол адуугаа эрлийзжүүлэхгүй байхад юм. Тэглээ ч тэр орж ирээд байгаа адуунууд нь 3 эсвэл 4 саяын үнэтэй адуунууд нь ч биш. Бид холбооныхоо үйл ажиллагааг тууштай явуулна гэдгээ хэлмээр байна” гэж мэдэгдлээ.