АНУ зул сарын баярыг угтан жил бүр \”хар баасан гариг” нэгдсэн арга хэмжээг
зохион байгуулдаг. Энэ өдөр нь 11 дүгээр сарын сүүлийн долоо хоногийн баасан
гаригт тохиодог юм. Бүх бараа байгаа үнийн дүнгээс 50-100 хүртэлх хувиар
хямдарч, америкчууд ч энэ өдрийг алдалгүй худалдан авалт хийдэг байна.
Хямдрал бодит байдаг учраас долоо хоногийн өмнөөс дэлгүүрийн гадаа майхан
барьж хоноглохоос эхлээд л оочирлож дугаарладаг байна. Ингэж оочирлосон ч
хүссэн бараагаа хямд үнээр авч чаддаг учраас иргэд сэтгэл хангалуун байдаг аж.
Тэгвэл Монгол Улсад сүүлийн жилүүдэд \”хар баасан гариг” гэх арга хэмжээг
зохион байгуулдаг болоод байгаа. Гэвч хямдрал бодит байж чаддаггүй. Тухайлбал,
10 дугаар сард 250 мянган төгрөгний үнэтэй зарагдаж байсан гутал \”хар баасан
гариг”-т 50-60 хувь хямдраад 260 мянган төгрөгийн үнэтэй болсон байхыг хараад
Монголд хямдрал бодит байж чаддаггүй гэх дүгнэлтийг баталж байлаа.
Ихэнх дээ хугацаа нь дуусах дөхөж байгаа эсвэл загвар, улирал нь дууссан
бараа бүтээгдэхүүн огцом хямдрах нь бий. Харин иргэдэд нэн шаардлагатай бараа
бүтээгдэхүүн, өвлийн хувцас зэргийн үнэд онцын өөрчлөлт ордоггүй. Гэхдээ
дэлгүүрийнхээ үүдэнд \”ХАР БААСАН ГАРИГ” бүх бараа 5-70 хувь хямдарна гээд
биччихсэн байх нь анхаарал татмаар.
Үнэндээ 5 хувь гэдэг дээр бүхий л бараа бүтээгдэхүүн төвлөрөх нь элбэг.
Худалдагчаас энэ бараа хэд вэ гэвэл \”манай бүтээгдэхүүн ийм үнэтэй үүнээсээ 5
хувь хямдарч байгаа” гээд бахархалтайгаар хэлнэ гээч.
Америкийн хар баасан гариг иргэд, худалдан авагчдад зориулагдсан байдаг.
Тиймээс худалдаа эрхлэгчид энэ өдөрт тийм ч таатай ханддаггүй. Харин манай
баасан гариг худалдаа эрхлэгчдэд л зориулагдсан байх жишээтэй. Тэд худалдан
авагч, иргэдийг бодсон зүйл тун ховор. Яаж хуучирсан бараа бүтээгдэхүүнээ
олноор худалдах, борлуулах тухай л энэ өдөр бодохоос, иргэдээ, худалдан
авагчдаа дээдэлсэн зүйлс байдаггүй харамсалтай.
Хар баасан гаригийг жинхэнэ утгаар нь мэдрэх юмсан. Иргэд \”И-МАРТ”-ыг
нүүлгэх шахсан шалтгаан бол ерөөсөө л бодит хямдрал юм. Харин бусад дэлгүүрүүд
хямдрал зарлаад хуучин үнээ өсгөж тавьдаг, хульхиддаг аргаар л баасан гаригийг
тэмдэглэж байна.
Шар хүү
Үндэстэн агентлаг