Монголчуудын ураг барилдах ёсон гурван мянга гаруй жилийн
Хүргэдэ-талбихуй нь эртний эхийн эрхт ёсны үлдэц – Алсын хараатай![\"\"](http://undesten.mn/uploads/posts/2015-12/1449315038_31e631862aab3c3big.jpg "\\"\\"")
түүхтэй билээ. Энэ нь эртний монголчуудын нутгаас олдож байгаа олдвор, хадны
сүг зургаас харагддаг.
ХII-XIII зууны үеийн монголчуудын баримтлах ёсонд
\”хүргэдтэй талбихүй” хэмээх тусгай нэгэн заншил байжээ. Нууц товчооноос иш
татсан дээрх мэдээг ашиглавал:
олж өгөхөөр яваад Хонгирод аймгийн Дэй сэцэний охин Бөртэ-г гуйж уриг
барилдахаар тохиролцож Дэй сэцэнийд Тэмүжинг \”хүргэдүүтэй талбиж\”
үлдээгээд буцсан тухай өгүүлсэн байдаг. Үүнээс үзэхэд XIII зууны үед
\”хүргэдүүтэй талбихуй” мөн \”хүргэн\” хэмээх хоёр нэр томьёо байсан
бөгөөд тийнхүү хоёр янзаар хэлсэн нь бас учиртай юм байжээ.
охид талын овгоос эхнэр болгон бүүлгаж авахаар тохиролцоод бодохүл бага насны
(Тэмүжинг есөн настай байхад) хүргэн хөвгүүнийг эмэгтэй урагт хүргэж түүнийг
ирээдүйн эхнэртэй нь хамт байлгаж ижилсүүлэн дасгах зорилготой заншил байхад
хүргэн нь үүл хэлэлцээт овогтой ёс төрөө нэгэнт гүйцээж өөрөө үүгуул овогтоо
эхнэрээ дагуулан авчирсан хүмүүс юм.
үг бөгөөд эцгийн овгоос эхийн эрхт ёст овогт хөвгүүд очиж харьцах үеийн дурсгал
нэр боловч дараа нь эцгийн ноёрхолын үед улиран хадгалагдаж ирсэнийг үзүүлсэн
баримт юм.
эхийн урагт өмнө амьдарч эхнэртэйгээ ханьсан анхны хүүхэд төрсний дараа гэргий,
хүүхдийн хамт өөрийн төрсөн нутаг, уугуул овогтоо бүцаж ирдэг заншилтай ч
холбоотой. Хүргэнээ хэмээх нь охины талд сүй бэлэг төлж хэвшмэл ёс журмыг
гүйцээж өөрийн овог буюу гэр орондоо эхнэрээ богтлон авчирч хань түшиг болгохыг
эсвэл хүргэн нь ядуу зүдүү тул эд зүйлээр хавчигдан арга буюу баян чинээлэг
айлд шурган орж нэгэн насаар тэднийд сууж, тэдний ураг болж явахыг хэлнэ.
бөгөөд сүүл сүүлдээ нилээд өөрчлөгдсөн. Аливаа айлын хүү өсөж эрийн цээнд
хүрээд ханиа сонгодог. Монголчууд эрт үеэс хадамд гаргахын өмнө хүргэн болох
хүнээ шинжиж охиндоо сайн хань болох хүн мөн үү гэдгийг урьдчилан мэдэцгээдэг
байжээ.
Айл гэрийн сүлд, өмөг түшиг болсоор ирсэн эзэн хүний таван шинж байдаг. Үүнд:
– Холч ухаантай
– Өршөөнгүй сэтгэлтэй
– Эв найртай
– Эрхэмсэг ёсыг сахиж чадвал өрх гэрийн эзэн болж чадна гэж үздэг.
Хүүхний эцэг эх ивээл жилтэй хүнийг сонгох, сайн морь, сайхан эдлэм, хэт хутга,
нум сум, хөөрөг, гаанс гэх зэргээр шинжих ёс байжээ.
Эх сурвалж: budda.mn
Монгол уламжлал: Хүргэнээ шинжих ёсон
Есүхэй баатар хөвүүн Тэмүжинг дагуулж, түүнд гэргий
Хүргэдэ-тэй талбихуй нь ургийн харилцааг тодорхой нэгэн овгийн хөвгүүд, нөгөө
Хүргэдэ-тэй талбихүй, хүргэн хоёр нь аль аль нь хүргэх, оруулах гэсэн утгатай
Монголын угсаатны энэ нэр тухайлбал Баргад хүргэн хөвүүн
}
Шинэ мэдээ
