Шинэчлэн найруулсан Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хууль энэ сарын 1-нээс хэрэгжиж байгаа билээ. Хуулиар иргэн төлсөн НӨАТ-ынхаа 20 буюу нийт зарлагынхаа хоёр хувийг тухайн жилдээ буцаан авах, сугалаанд оролцох боломж бүрдсэн юм. Энэ талаар \”НӨАТ-ын урамшууллын систем” төслийн нэгжийн захирал Р.Отгонтулгаас дараах зүйлийг тодрууллаа.
-Одоогоор танайд хэчнээн баримтыг бүртгүүлээд байна вэ?
-Гааль, татварын ерөн-хий газар /ГТЕГ/-т өнөөдрийн байдлаар 1.5 сая орчим баримт ирсэн. Энэ тоо өдөр ирэх тусам нэмэгдэх хандлагатай байна. Одоогоор ГТЕГ-т ажлын хэсэг байгуулаад ажиллаж байна. Иргэд худалдан авсан зүйлийн үнийн дүнгээс үл хамааран тухайн баримтаар хонжворт сугалаанд оролцох боломжтой. Нэг баримт нэг сугалааны эрх гэсэн зарчмаар сугалааг зохион байгуулна. НӨАТ-ын хууль жигдрээд ирэхээр сар бүр нэг удаа хонжворт сугалааг зохион байгуулна. Энэ жилийн анхны тохирлыг нэгдүгээр сарын 17-нд МҮОНРТ-ийн шууд эфирээр цацна.
-Сугалааны эхний тохирлын талаар тодруулна уу?
-Сугалаанд нэгдүгээр сарын 1-10-ны хооронд худалдан авалт хийж баримт авсан иргэд оролцоно. Иргэдийн гарт 1.5 сая орчим код бүхий баримт очсон байгаа. Тус баримтыг энэ сарын 17-нд болох сугалааны тохирлын үеэр тааруулах хэрэгтэй. Нэг зүйлийг сануулж хэлэхэд иргэд барим таа бүртгүүлэхийн тулд яарах хэрэггүй. Иргэдээс \”Баримтаа сайтад бүртгүүлээгүй бол сугалаанд оролцох уу” гэсэн асуулт ихээр ирж байна. Худалдан авалт хийсэн найман орон бүхий кодтой баримт таны гарт байгаа л бол сугалаанд оролцоно. Сугалааны тохи-рол явснаас хойш гурван сарын дотор баримтаа нөхөж оруулж болно. Харин хоёр хувийн буцаалт авахын тулд зайлшгүй www.ebarimt.mn сайтад нэг жилийн дотор бүртгүүлсэн байх шаардлагатай.
-Сугалааг хэрхэн тааруулах вэ?
-Сугалааг найман орон-той тооны сүүлчийн дугаа-раас эхлэн тааруулна. Най-ман тооноос арын гурван орон нь таарвал 20, дөрвөн орон таарвал 100, таван орон таарвал 500 мянган төгрөг, зургаан орон таарвал дөрөв, долоон орон нь таарвал 20, наймуулаа таарвал 100 сая төгрөг хожно. Тодруулж хэлбэл, энэ сарын 17-ны өдөр 100 сая төгрөгийн азтан тодрох боломжтой. Хэрэв супер азтан тухайн үед шалгараагүй бол дараагийн сард 150 сая төгрөг болж өснө. Энэ жил нийтдээ 18 удаа сугалааны тохирлыг зохион байгуулна. Супер азтан тодроогүй бол 950 орчим сая төгрөгийн шагналын сантай супер азтан оны эцэст тодрох боломжтой. Тиймээс эхний сугалаан дээр хожоогүй байна гээд баримтаа хаяж болохгүй. Дараагийн сугалаанд дахин оролцох боломжтой.
-www.ebarimt.mn сайтын ачаалал хэр байна. Зарим иргэн бүртгүүлж чадахгүй байна гэж гомдоллох болсон?
-Манай сайтад өдөрт 100 мянган хүн хандаж байна. Ер нь Монгол Улсын ачаалал ихтэй сайтуудын тоонд оржээ. Системийн ачаалал яагаадүүсээд байна вэ гэхээр кассын машингүй газрууд www.ebarimt.mn сайтаар дамжуулж баримт хэвлэх зорилгоор идэвхтэй ороод байгаа юм. Тиймээс тооцоолоогүй ачаалал ирээд байна. Мөн кассын машин нийлүүлж буй компаниуд нийлүүлэлтээ дийлэхгүй бай гаагаас сайт ачаалалтай боллоо. Одоогоор системийн өр гөтгөл хийж эхэлсэн. Энэ ажлыг ойрын хугацаанд шийд вэрлээд сугалааны тохир лоос өмнө бүрэн ажил-лагаанд оруулна.
-Тус хуулийг хэрэгжүүлэхтэй холбоотойгоор Засгийн газраас нэмж санхүүжилт хийсэн гэсэн?
-НӨАТ-ын хуулиар нэг жилд 430 сая гүйлгээ хийнэ гэж тооцож, www.ebarimt.mn сайтыг өргөтгөх шаардлагатай гэж бид үзсэн. Иймээс өнгөрсөн даваа гаригийн Засгийн газрын хуралдаанаар хоёр тэрбум төгрөг нөөц сангаас гаргахаар шийдсэн. Үүний эхний 300 сая төгрөгөөр ачааллыг даах хэмжээний техникийн нөхцөл бий болгоно.
-Хонжворт ялсан иргэд мөнгөө хэрхэн авах вэ?
-Манай сайтад бүрт гүүлсэн и-мэйл хаяг, дансны дугаарын дагуу Төрийн сан гаас тохирлоор хожсон мөнгийг нь шууд шилжүүлнэ. Энд ямар нэгэн ачаалал болон асуудал үүсэхгүй.
-Аж ахуйн нэгжүүдээс өндөр үнэтэй төхөөрөмж худалдан авахад хүндрэлтэй байна гэсэн гомдол тасралтгүй ирж байгаа байх. Энэ талд хэрхэн анхаарч байгаа вэ. Хөдөө орон нутгийн иргэд, аж ахуйн нэгжүүд энэ үйлчилгээнд хэрхэн шилжиж байна?
-Аж ахуйн нэгжүүд баримт хэвлэдэг тогтолцоотой болооч ээ. Онлайн орчинд манай сайтад хандаад сугалаа тай баримтыг хэвлээд өгөх боломж бүрэн бий. Бид заавал өндөр үнэтэй төхөө рөмж худалдан авахыг шаардаагүй. Орон нутагт мөн адил үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Орон нутгийн иргэдийн дийлэнх нь \”Жи-мобайл”-ын сүлжээг ашигладаг. Тиймээс бид \”Жи мобайл” ХХК-тай хамтарч ажиллахаар болсон. Тодруул бал, \”Жи-мобайл”-ын хэрэглэгч интернэтэд үнэгүй орох боломжтой боллоо. Дархан, Эрдэнэт, Ховд аймгаас холболтын системд идэвхтэй холбогдож байна.
Х.Заяа