Хүн, амьтан байтугай ус хүртэл эцдэг гэх хаврын улиралд хамгаас зохист идээ бол халуун хүйтнийг тэнцүүлэх бүлээн гаралтай идээ хэмээн уламжлалт анагаах ухаанд үздэг нь Шар идээ буюу шар тос, арвайн гурил, шар будаатай цай, шар тостой цай, ээзгий, бяслаг, өрөм, зөөхий, уураг, хайлмаг зэрэг юм.
Шар тостой арвайн гурил зуурч, аарцтай шөл, сонгино сармистай бууз, шар тосонд гурилдсан цай ууж биеийн эсэргүүцлээ нэмэгдүүлэн дархлаагаа сайжруулаарай.
Шар тос нь А, Е аминдэм, антиоксидантаар баялаг. 160-190°С хэм хүртэл тэсвэрлэх чадвартай учир хоол хийхэд нэн тохиромжтой.Исэлдлийн түвшин багатай болохоор хөргөгчинд хийлгүй удаан хадгалж болно.
Ходоодны шүүрлийг өдөөж хоол боловсруулалтад сайнаар нөлөөлж, фенолт антиоксидант нь дархлалын системийг сайжруулна.
Линолений хүчил нь биен дэх холестриний болон триглицеридийн түвшинг багасгаад зогсохгүй нүдний эмгэг, нүдний даралтанд сайнаар нөлөөлөн архи, хар тамхины эмчилгээ болдог. Биенээс хорыг хөөж гаргахын хажуугаар үрэвсэл үүсгэдэг лейкотриен шүүрэл, простагландиныг багасгана. Бодисын солилцоог түргэсгэн турааж ялангуяа гэдэсний өөхийг хурдан арилгадаг.
