Тамхины хяналтын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн болон тамхины хүний эрүүл мэндэд үзүүлэх хор хөнөөл зэрэг асуудлаар эмч, сэтгэл зүйчид болон УИХ-ын зарим гишүүн хэлэлцэж, мэдээлэл хүргэлээ.
Энэ үеэр хэрэглээг бууруулахын тулд үнийг нэмэгдүүлэх, амт үнэрийг хорих арга ба тооцооллын талаар АШУҮИС-ийн Нийгмийн эрүүл мэндийн ухааны доктор Т.Ариунтуяа дараах мэдээллийг танилцуулсан юм.
Тэрбээр хэлэхдээ “Тамхины хэрэглээг бууруулахын тулд улс орнууд эрүүл мэндийн салбарын нөөц боломжоороо янз бүрийн хөтөлбөр арга хэмжээг хэрэгжүүлж байна.
Хамгийн эхний хөтөлбөр бол тамхины татвар. Энэ нь тамхины хэрэглээг бууруулахад үр өгөөжтэй хөтөлбөр гэдгийг олон оронд баталсан.
Бидний хийсэн судалгаагаар:
Хэрвээ 40,000 хүнийг тамхи татахаас сэргийлж, зогсоож чадвал урт хугацаанд 145,000 амьдралын жилийг аврах боломжтой гэх тоон судалгааг Монголынхоо кэйс дээр хийж гаргаж баталсан.
Тамхины татвар маш үр дүнтэйг өөрсдийн тоон жишээгээр ч гаргасан. Бусад улс орны жишиг судалгаа ч бий.
Хоёрдугаарт тамхины амт, үнэрийг хохир арга.
Дэлхий дээр 2000-аад оны үед 12 улс орон тамхины үнэр, амтыг бүр мөсөн буюу хэсэгчилсэн байдлаар хоригложээ.
Дөрөвхөн жилийн дотор дээрх тоо 62 улс болж нэмэгдсэн байгаа. Өөрөөр хэлбэл электрон тамхины амт, үнэрийг хориглох нь эргээд хүүхэд, өсвөр үеийнхнийг тамхинд орохоос урьдчилан сэргийлэх хамгийн үр дүнтэй хөтөлбөр арга хэмжээ” гэдгийг тайлбарлалаа.
Мөн “Манай сургууль олон улсын байгууллага, гадаадын бусад их, дээд сургуультай хамтраад Монгол Улсын хүн амын тамхины хэрэглээтэй холбоотой хэд хэдэн судалгааг хийсэн.
Энэхүү судалгааны зарим үр дүнгээс танилцуулъя.
Хамгийн сүүлд ЕБС-ийн 15-17 насны сурагчдын дунд судалгаа хийсэн. Судалгааны үр дүнгээс харахад тэдгээр сурагчдын 30 орчим хувь нь өдөр тутамдаа электрон тамхи татдаг гэж хариулсан.
Харин 60 орчим хувь нь ямар нэгэн байдлаар туршиж, хэрэглэж үзсэн гэдэг хариултыг өгсөн.
- Тамхи татаж байгаа хамгийн гол сэдэл юунаас үүдэлтэй байна вэ?
- Яагаад электрон тамхи татаж байгаа вэ? гэх асуултад “сониуч зан”, “үе тэнгийн найз нөхдийн нөлөөлөл”-өөс гадна “эргэн тойрны томчууд бүгдээрээ татдаг” учраас энгийн зүйл мэтээр хүүхдүүд ойлгож, хүлээж авч байна.
Дараагийн асуудал нь электрон тамхины маркетингийн нөлөөнд өсвөр үеийнхэн, залуус асар хүчтэй өртөж байна. Ялангуяа Улаанбаатар хотын төвлөрсөн газруудад электрон тамхи зохицуулалтгүй байгаа учраас бүх төрлийн цэг, худалдаа, дэлгүүрт худалдаалагдаж байна.
Судалгаанд оролцсон өсвөр насны залуусын 80 орчим хувь нь ямар нэгэн байдлаар электрон тамхины зар сурталчилгаа, маркетинг, борлуулалтын урамшуулал, үнийн урамшуулал, бонусыг харсан, үзсэн, мэдэрсэн гэх хариултыг өгсөн” хэмээн АШУҮИС-ийн Нийгмийн эрүүл мэндийн ухааны доктор Т.Ариунтуяа хэллээ.