• Бидний тухай
  • Сурталчилгаа байршуулах
  • Холбоо барих
2025 он 10 сарын 2
Монгол туургатны цахим сайт
deed
  • Нүүр
  • Нийгэм
    • All
    • Аймаг
    • Байгаль орчин
    • Боловсрол
    • Нийслэл
    • Нийтлэл
    • Хууль, эрх зүй
    • Ярилцлага
    Судан улсад ажиллаж байгаа энхийг сахиулагч С.Нэргүй Энэтхэгийн алба хаагчийн амийг аварчээ

    Судан улсад ажиллаж байгаа энхийг сахиулагч С.Нэргүй Энэтхэгийн алба хаагчийн амийг аварчээ

    Аравдугаар сарын цаг агаарын урьдчилсан төлөв

    Аравдугаар сарын цаг агаарын урьдчилсан төлөв

    Саудын Арабын элсэн цөлөөс эртний амьтдын хадны зураг олджээ

    Саудын Арабын элсэн цөлөөс эртний амьтдын хадны зураг олджээ

    Санзайн эцсээс Багабаян чиглэлийн 1.7 км авто замыг шинэчилнэ

    Санзайн эцсээс Багабаян чиглэлийн 1.7 км авто замыг шинэчилнэ

    Гэвш Жамба Тинлей Монголд морилж, айлдвар айлдана

    Гэвш Жамба Тинлей Монголд морилж, айлдвар айлдана

    Хятадууд дэлхийн хамгийн өндөр гүүрийг барьж дуусчээ

    Хятадууд дэлхийн хамгийн өндөр гүүрийг барьж дуусчээ

    Бямба гаригт нийтийн тээврийн дараах 43 чиглэл өөрчлөгдөнө

    Сурагчдад нийтийн тээврийн шинэ карт тараана

    Дамбадаржаа 63 МВт дулааны станцыг ирэх онд ашиглалтад оруулна

    Дамбадаржаа 63 МВт дулааны станцыг ирэх онд ашиглалтад оруулна

    Хүүг эрэн хайхад алба хаагчид, нутгийн иргэд болон 10 эрэлч нохой, 10 дрон ашиглаж байна

    Алга болсон хүүгийн цогцсыг олжээ

  • Улс төр
    Д.Амарбаясгалан: Намайг гүтгэсэн улстөрч Хууль зүйн сайдын албан тушаалаар “шагнууллаа”

    Д.Амарбаясгалан: Намайг гүтгэсэн улстөрч Хууль зүйн сайдын албан тушаалаар “шагнууллаа”

    ХЗДХ-ийн сайдыг танилцуулах саналыг УИХ-аар хэлэлцсэнгүй

    ХЗДХ-ийн сайдыг танилцуулах саналыг УИХ-аар хэлэлцсэнгүй

    УИХ дахь АН-ын бүлэг чуулганы нэгдсэн хуралдааныг орхин гарлаа

    УИХ дахь АН-ын бүлэг чуулганы нэгдсэн хуралдааныг орхин гарлаа

    С.Цэнгүүн: С.Зориг агсныг хөнөөсөн хэрэг хэдийнээ илэрсэн гэж боддог

    С.Цэнгүүн: С.Зориг агсныг хөнөөсөн хэрэг хэдийнээ илэрсэн гэж боддог

    МАН-ын Хяналтын ерөнхий хороо шийдвэрээ эргэн харахыг шаардав

    МАН-ын Хяналтын ерөнхий хороо шийдвэрээ эргэн харахыг шаардав

    Б.Энхбаярыг МАН-аас хөөх шийдвэр гаргалаа

    Б.Энхбаярыг МАН-аас хөөх шийдвэр гаргалаа

    Монголын талаас Оюу толгой төсөлд өөрсдийн санхүүгийн загварчлалыг анх удаа боловсруулжээ

    Монголын талаас Оюу толгой төсөлд өөрсдийн санхүүгийн загварчлалыг анх удаа боловсруулжээ

    МАН-ын Хяналтын хороо хуралдаж байна

    МАН-ын Бага хурал маргааш 09.00 цагт эхэлнэ

    Г.Занданшатар: 1.2 тэрбум ам.долларыг гадаадад 3 хувийн хүүтэй хадгалуулж байна

    Г.Занданшатар: Нүүр нүүрээ харж, үнэн худлыг дэнсэлцгээе, маргааш уулзъя

  • Эдийн засаг
    • All
    • Бизнесс мэдээ
    • Уул уурхай
    Монгол Улсын зээлжих зэрэглэлийг “B+” хэвээр хадгаллаа

    Монгол Улсын зээлжих зэрэглэлийг “B+” хэвээр хадгаллаа

    Зөөвч-Овоо төслийн гэрээг дараа дараагийн хөрөнгө оруулалтад жишиг болгоно

    Зөөвч-Овоо төслийн гэрээг дараа дараагийн хөрөнгө оруулалтад жишиг болгоно

    367 нэр төрлийн барааг татвараас чөлөөлөх ЕЭЗХ-ны түр хэлэлцээрт Монгол Улс гарын үсэг зуржээ

    367 нэр төрлийн барааг татвараас чөлөөлөх ЕЭЗХ-ны түр хэлэлцээрт Монгол Улс гарын үсэг зуржээ

    Дундаж цалин 2.6 сая төгрөгт хүрчээ

    Дундаж цалин 2.6 сая төгрөгт хүрчээ

    Төвбанкны алдагдал 7.5 их наядад хүрэхэд юу нөлөөлөв

    Төвбанкны алдагдал 7.5 их наядад хүрэхэд юу нөлөөлөв

    Б.Лхагвасүрэн: Тэтгэврийн зээлийг цалин барьцаалсан хэрэглээний зээлтэй адил нөхцөлөөр олгож эхлэхээр боллоо

    Б.Лхагвасүрэн: Тэтгэврийн зээлийг цалин барьцаалсан хэрэглээний зээлтэй адил нөхцөлөөр олгож эхлэхээр боллоо

    Rio Tinto компанийн дараагийн Гүйцэтгэх захирлаар Монгол хүн томилогдох уу?

    Rio Tinto компанийн дараагийн Гүйцэтгэх захирлаар Монгол хүн томилогдох уу?

    Улаанбуудайн гурилын импорт I улиралд 2.7 дахин өсжээ

    Улаанбуудайн гурилын импорт I улиралд 2.7 дахин өсжээ

    “Эрдэнэс тавантолгой” ХК 32 мянган тонн коксжих нүүрс арилжлаа

    “Эрдэнэс тавантолгой” ХК 32 мянган тонн коксжих нүүрс арилжлаа

  • Үндэстэн
    • All
    • Түүх, уламжлал
    • Яруу найраг
    С.Чулуун: Евроазийн соёл иргэншлийн цөм нь “Монгол”

    С.Чулуун: Евроазийн соёл иргэншлийн цөм нь “Монгол”

    Н.Энхбаяр: Өндөр Гэгээн бол Монголын тусгаар тогтнолыг өвөрмөц аргаар авч үлдсэн хүн

    Н.Энхбаяр: Өндөр Гэгээн бол Монголын тусгаар тогтнолыг өвөрмөц аргаар авч үлдсэн хүн

    Сэлэнгийн Ерөө сумаас 1800 жилийн өмнөх язгууртны бунхан олджээ

    Сэлэнгийн Ерөө сумаас 1800 жилийн өмнөх язгууртны бунхан олджээ

  • Дэлхий дахинд
    Хятадууд дэлхийн хамгийн өндөр гүүрийг барьж дуусчээ

    Хятадууд дэлхийн хамгийн өндөр гүүрийг барьж дуусчээ

    Орчин үеийн хүн (хомо сапиенс) тооцоолсноос ч өмнө үүссэн болохыг тогтоов

    Орчин үеийн хүн (хомо сапиенс) тооцоолсноос ч өмнө үүссэн болохыг тогтоов

    Францын ерөнхийлөгч асан Саркози 5 жилийн хорих ял сонслоо

    Францын ерөнхийлөгч асан Саркози 5 жилийн хорих ял сонслоо

    Европын томоохон нисэх буудлуудын систем кибер халдлагад өртөж, нислэгүүд цуцлагдлаа

    Европын томоохон нисэх буудлуудын систем кибер халдлагад өртөж, нислэгүүд цуцлагдлаа

    Трамп аутизмд вакцин, өвчин намдаагч эм буруутай гэсэн бол мэргэжилтнүүд түүнийг үгүйсгэв

    Трамп аутизмд вакцин, өвчин намдаагч эм буруутай гэсэн бол мэргэжилтнүүд түүнийг үгүйсгэв

    Газын зурваст геноцид үйлдэж байна гэж НҮБ-ын комисс мэдэгджээ

    Газын зурваст геноцид үйлдэж байна гэж НҮБ-ын комисс мэдэгджээ

    Непалын авлигадаа идэгдсэн улстөрчид, тэдний хүүхдүүдийн тансаглалд иргэдийн уур хилэн буцалж байна (фото)

    Балбад 22 жагсагч цагдаа нарт буудуулан амиа алджээ

    Мексикт хий ачсан машин дэлбэрч, олон хүн шархаджээ

    Мексикт хий ачсан машин дэлбэрч, олон хүн шархаджээ

    Непалын авлигадаа идэгдсэн улстөрчид, тэдний хүүхдүүдийн тансаглалд иргэдийн уур хилэн буцалж байна (фото)

    Непалын авлигадаа идэгдсэн улстөрчид, тэдний хүүхдүүдийн тансаглалд иргэдийн уур хилэн буцалж байна (фото)

  • Эрүүл мэнд
    Хүүхдээс нэг дусал цус авч, 25–30 төрлийн бодисын солилцооны эмгэг илрүүлдэг болно

    Хүүхдээс нэг дусал цус авч, 25–30 төрлийн бодисын солилцооны эмгэг илрүүлдэг болно

    Эмнэлгүүд нэмэлт санхүүжилт авахын тулд хуурамч өвчний түүх бичсэн зөрчил илэрчээ

    Эмнэлгүүд нэмэлт санхүүжилт авахын тулд хуурамч өвчний түүх бичсэн зөрчил илэрчээ

    Эрт илрүүлгийн үзлэг, оношилгооны санхүүжилтийг түр хугацаагаар зогсоожээ

    Эрт илрүүлгийн үзлэг, оношилгооны санхүүжилтийг түр хугацаагаар зогсоожээ

    “Хөвсгөлийн Цагаан-Уул суманд тарваган тахлын хүний өвчлөл бүртгэгдэж, аймагт орох, гарах хөдөлгөөнийг 10 хоног хаажээ

    ЭМЯ: Хөвсгөл аймагт гарсан тарваган тахлын голомт өргөжих магадлал өндөр байна

    Сүхбаатарын талбайд бямба гарагт эрүүл мэндийн байгууллагууд үзлэг хийж зөвлөгөө өгнө

    Сүхбаатарын талбайд бямба гарагт эрүүл мэндийн байгууллагууд үзлэг хийж зөвлөгөө өгнө

    “Хөвсгөлийн Цагаан-Уул суманд тарваган тахлын хүний өвчлөл бүртгэгдэж, аймагт орох, гарах хөдөлгөөнийг 10 хоног хаажээ

    Ойрын хавьтал болсон 34 хүний шинжилгээнээс 22 нь эерэг гарчээ

    Хойд бүсийн Хавдрын оношилгоо, эмчилгээний дэд төвийг нээлээ

    Хойд бүсийн Хавдрын оношилгоо, эмчилгээний дэд төвийг нээлээ

    Д.Хулан: Цөсний чулуутай эсэхээ заавал тодорхойлуулах хэрэгтэй

    Д.Хулан: Цөсний чулуутай эсэхээ заавал тодорхойлуулах хэрэгтэй

    Гахайнаас хүнд уушги шилжүүлэн суулгажээ

    Гахайнаас хүнд уушги шилжүүлэн суулгажээ

  • Бусад
    • All
    • +18
    • Зөвлөгөө
    • Зурхай
    • Зүүдний тайлал
    • Технологи
    • Утга зохиол
    • Шар мэдээ
    Х.Нямбаатар: Н.Алтанхуяг түүхэн дэхь хамгийн микро Ерөнхий Сайд байсан…

    Х.Нямбаатар: Н.Алтанхуяг түүхэн дэхь хамгийн микро Ерөнхий Сайд байсан…

    Г.Занданшатар: Хэн чанга дуугарсан нь, хэн олон пост оруулсан нь намын дарга болдоггүй

    Г.Занданшатар: Хэн чанга дуугарсан нь, хэн олон пост оруулсан нь намын дарга болдоггүй

    Нарийн ногоог хөлдөөх болон хадгалах арга

    Нарийн ногоог хөлдөөх болон хадгалах арга

    Нэгэн эр таван өдрийн турш 9 метрийн гүнд усан доорх агуйд хоргодсоны дараа аврагджээ

    Нэгэн эр таван өдрийн турш 9 метрийн гүнд усан доорх агуйд хоргодсоны дараа аврагджээ

    Хонконгийн 17 настай сурагч хүүхдийн хүчирхийллийг илрүүлэх AI бүтээжээ

    Хонконгийн 17 настай сурагч хүүхдийн хүчирхийллийг илрүүлэх AI бүтээжээ

    Далд ухамсар хэлсэн, бодсон бүхэнд чинь үнэмшдэг

    Далд ухамсар хэлсэн, бодсон бүхэнд чинь үнэмшдэг

    Apple iPhone 17-гоо танилцууллаа

    Apple iPhone 17-гоо танилцууллаа

    Өглөөний цай: Зөөхийтэй талх

    Өглөөний цай: Зөөхийтэй талх

    Хилэнцийн нөхөр толгойндоо эвэртэй, архирч айлгасан дүрээр бидэн рүү ирэхгүй…

    Хилэнцийн нөхөр толгойндоо эвэртэй, архирч айлгасан дүрээр бидэн рүү ирэхгүй…

No Result
View All Result
  • Нүүр
  • Нийгэм
    • All
    • Аймаг
    • Байгаль орчин
    • Боловсрол
    • Нийслэл
    • Нийтлэл
    • Хууль, эрх зүй
    • Ярилцлага
    Судан улсад ажиллаж байгаа энхийг сахиулагч С.Нэргүй Энэтхэгийн алба хаагчийн амийг аварчээ

    Судан улсад ажиллаж байгаа энхийг сахиулагч С.Нэргүй Энэтхэгийн алба хаагчийн амийг аварчээ

    Аравдугаар сарын цаг агаарын урьдчилсан төлөв

    Аравдугаар сарын цаг агаарын урьдчилсан төлөв

    Саудын Арабын элсэн цөлөөс эртний амьтдын хадны зураг олджээ

    Саудын Арабын элсэн цөлөөс эртний амьтдын хадны зураг олджээ

    Санзайн эцсээс Багабаян чиглэлийн 1.7 км авто замыг шинэчилнэ

    Санзайн эцсээс Багабаян чиглэлийн 1.7 км авто замыг шинэчилнэ

    Гэвш Жамба Тинлей Монголд морилж, айлдвар айлдана

    Гэвш Жамба Тинлей Монголд морилж, айлдвар айлдана

    Хятадууд дэлхийн хамгийн өндөр гүүрийг барьж дуусчээ

    Хятадууд дэлхийн хамгийн өндөр гүүрийг барьж дуусчээ

    Бямба гаригт нийтийн тээврийн дараах 43 чиглэл өөрчлөгдөнө

    Сурагчдад нийтийн тээврийн шинэ карт тараана

    Дамбадаржаа 63 МВт дулааны станцыг ирэх онд ашиглалтад оруулна

    Дамбадаржаа 63 МВт дулааны станцыг ирэх онд ашиглалтад оруулна

    Хүүг эрэн хайхад алба хаагчид, нутгийн иргэд болон 10 эрэлч нохой, 10 дрон ашиглаж байна

    Алга болсон хүүгийн цогцсыг олжээ

  • Улс төр
    Д.Амарбаясгалан: Намайг гүтгэсэн улстөрч Хууль зүйн сайдын албан тушаалаар “шагнууллаа”

    Д.Амарбаясгалан: Намайг гүтгэсэн улстөрч Хууль зүйн сайдын албан тушаалаар “шагнууллаа”

    ХЗДХ-ийн сайдыг танилцуулах саналыг УИХ-аар хэлэлцсэнгүй

    ХЗДХ-ийн сайдыг танилцуулах саналыг УИХ-аар хэлэлцсэнгүй

    УИХ дахь АН-ын бүлэг чуулганы нэгдсэн хуралдааныг орхин гарлаа

    УИХ дахь АН-ын бүлэг чуулганы нэгдсэн хуралдааныг орхин гарлаа

    С.Цэнгүүн: С.Зориг агсныг хөнөөсөн хэрэг хэдийнээ илэрсэн гэж боддог

    С.Цэнгүүн: С.Зориг агсныг хөнөөсөн хэрэг хэдийнээ илэрсэн гэж боддог

    МАН-ын Хяналтын ерөнхий хороо шийдвэрээ эргэн харахыг шаардав

    МАН-ын Хяналтын ерөнхий хороо шийдвэрээ эргэн харахыг шаардав

    Б.Энхбаярыг МАН-аас хөөх шийдвэр гаргалаа

    Б.Энхбаярыг МАН-аас хөөх шийдвэр гаргалаа

    Монголын талаас Оюу толгой төсөлд өөрсдийн санхүүгийн загварчлалыг анх удаа боловсруулжээ

    Монголын талаас Оюу толгой төсөлд өөрсдийн санхүүгийн загварчлалыг анх удаа боловсруулжээ

    МАН-ын Хяналтын хороо хуралдаж байна

    МАН-ын Бага хурал маргааш 09.00 цагт эхэлнэ

    Г.Занданшатар: 1.2 тэрбум ам.долларыг гадаадад 3 хувийн хүүтэй хадгалуулж байна

    Г.Занданшатар: Нүүр нүүрээ харж, үнэн худлыг дэнсэлцгээе, маргааш уулзъя

  • Эдийн засаг
    • All
    • Бизнесс мэдээ
    • Уул уурхай
    Монгол Улсын зээлжих зэрэглэлийг “B+” хэвээр хадгаллаа

    Монгол Улсын зээлжих зэрэглэлийг “B+” хэвээр хадгаллаа

    Зөөвч-Овоо төслийн гэрээг дараа дараагийн хөрөнгө оруулалтад жишиг болгоно

    Зөөвч-Овоо төслийн гэрээг дараа дараагийн хөрөнгө оруулалтад жишиг болгоно

    367 нэр төрлийн барааг татвараас чөлөөлөх ЕЭЗХ-ны түр хэлэлцээрт Монгол Улс гарын үсэг зуржээ

    367 нэр төрлийн барааг татвараас чөлөөлөх ЕЭЗХ-ны түр хэлэлцээрт Монгол Улс гарын үсэг зуржээ

    Дундаж цалин 2.6 сая төгрөгт хүрчээ

    Дундаж цалин 2.6 сая төгрөгт хүрчээ

    Төвбанкны алдагдал 7.5 их наядад хүрэхэд юу нөлөөлөв

    Төвбанкны алдагдал 7.5 их наядад хүрэхэд юу нөлөөлөв

    Б.Лхагвасүрэн: Тэтгэврийн зээлийг цалин барьцаалсан хэрэглээний зээлтэй адил нөхцөлөөр олгож эхлэхээр боллоо

    Б.Лхагвасүрэн: Тэтгэврийн зээлийг цалин барьцаалсан хэрэглээний зээлтэй адил нөхцөлөөр олгож эхлэхээр боллоо

    Rio Tinto компанийн дараагийн Гүйцэтгэх захирлаар Монгол хүн томилогдох уу?

    Rio Tinto компанийн дараагийн Гүйцэтгэх захирлаар Монгол хүн томилогдох уу?

    Улаанбуудайн гурилын импорт I улиралд 2.7 дахин өсжээ

    Улаанбуудайн гурилын импорт I улиралд 2.7 дахин өсжээ

    “Эрдэнэс тавантолгой” ХК 32 мянган тонн коксжих нүүрс арилжлаа

    “Эрдэнэс тавантолгой” ХК 32 мянган тонн коксжих нүүрс арилжлаа

  • Үндэстэн
    • All
    • Түүх, уламжлал
    • Яруу найраг
    С.Чулуун: Евроазийн соёл иргэншлийн цөм нь “Монгол”

    С.Чулуун: Евроазийн соёл иргэншлийн цөм нь “Монгол”

    Н.Энхбаяр: Өндөр Гэгээн бол Монголын тусгаар тогтнолыг өвөрмөц аргаар авч үлдсэн хүн

    Н.Энхбаяр: Өндөр Гэгээн бол Монголын тусгаар тогтнолыг өвөрмөц аргаар авч үлдсэн хүн

    Сэлэнгийн Ерөө сумаас 1800 жилийн өмнөх язгууртны бунхан олджээ

    Сэлэнгийн Ерөө сумаас 1800 жилийн өмнөх язгууртны бунхан олджээ

  • Дэлхий дахинд
    Хятадууд дэлхийн хамгийн өндөр гүүрийг барьж дуусчээ

    Хятадууд дэлхийн хамгийн өндөр гүүрийг барьж дуусчээ

    Орчин үеийн хүн (хомо сапиенс) тооцоолсноос ч өмнө үүссэн болохыг тогтоов

    Орчин үеийн хүн (хомо сапиенс) тооцоолсноос ч өмнө үүссэн болохыг тогтоов

    Францын ерөнхийлөгч асан Саркози 5 жилийн хорих ял сонслоо

    Францын ерөнхийлөгч асан Саркози 5 жилийн хорих ял сонслоо

    Европын томоохон нисэх буудлуудын систем кибер халдлагад өртөж, нислэгүүд цуцлагдлаа

    Европын томоохон нисэх буудлуудын систем кибер халдлагад өртөж, нислэгүүд цуцлагдлаа

    Трамп аутизмд вакцин, өвчин намдаагч эм буруутай гэсэн бол мэргэжилтнүүд түүнийг үгүйсгэв

    Трамп аутизмд вакцин, өвчин намдаагч эм буруутай гэсэн бол мэргэжилтнүүд түүнийг үгүйсгэв

    Газын зурваст геноцид үйлдэж байна гэж НҮБ-ын комисс мэдэгджээ

    Газын зурваст геноцид үйлдэж байна гэж НҮБ-ын комисс мэдэгджээ

    Непалын авлигадаа идэгдсэн улстөрчид, тэдний хүүхдүүдийн тансаглалд иргэдийн уур хилэн буцалж байна (фото)

    Балбад 22 жагсагч цагдаа нарт буудуулан амиа алджээ

    Мексикт хий ачсан машин дэлбэрч, олон хүн шархаджээ

    Мексикт хий ачсан машин дэлбэрч, олон хүн шархаджээ

    Непалын авлигадаа идэгдсэн улстөрчид, тэдний хүүхдүүдийн тансаглалд иргэдийн уур хилэн буцалж байна (фото)

    Непалын авлигадаа идэгдсэн улстөрчид, тэдний хүүхдүүдийн тансаглалд иргэдийн уур хилэн буцалж байна (фото)

  • Эрүүл мэнд
    Хүүхдээс нэг дусал цус авч, 25–30 төрлийн бодисын солилцооны эмгэг илрүүлдэг болно

    Хүүхдээс нэг дусал цус авч, 25–30 төрлийн бодисын солилцооны эмгэг илрүүлдэг болно

    Эмнэлгүүд нэмэлт санхүүжилт авахын тулд хуурамч өвчний түүх бичсэн зөрчил илэрчээ

    Эмнэлгүүд нэмэлт санхүүжилт авахын тулд хуурамч өвчний түүх бичсэн зөрчил илэрчээ

    Эрт илрүүлгийн үзлэг, оношилгооны санхүүжилтийг түр хугацаагаар зогсоожээ

    Эрт илрүүлгийн үзлэг, оношилгооны санхүүжилтийг түр хугацаагаар зогсоожээ

    “Хөвсгөлийн Цагаан-Уул суманд тарваган тахлын хүний өвчлөл бүртгэгдэж, аймагт орох, гарах хөдөлгөөнийг 10 хоног хаажээ

    ЭМЯ: Хөвсгөл аймагт гарсан тарваган тахлын голомт өргөжих магадлал өндөр байна

    Сүхбаатарын талбайд бямба гарагт эрүүл мэндийн байгууллагууд үзлэг хийж зөвлөгөө өгнө

    Сүхбаатарын талбайд бямба гарагт эрүүл мэндийн байгууллагууд үзлэг хийж зөвлөгөө өгнө

    “Хөвсгөлийн Цагаан-Уул суманд тарваган тахлын хүний өвчлөл бүртгэгдэж, аймагт орох, гарах хөдөлгөөнийг 10 хоног хаажээ

    Ойрын хавьтал болсон 34 хүний шинжилгээнээс 22 нь эерэг гарчээ

    Хойд бүсийн Хавдрын оношилгоо, эмчилгээний дэд төвийг нээлээ

    Хойд бүсийн Хавдрын оношилгоо, эмчилгээний дэд төвийг нээлээ

    Д.Хулан: Цөсний чулуутай эсэхээ заавал тодорхойлуулах хэрэгтэй

    Д.Хулан: Цөсний чулуутай эсэхээ заавал тодорхойлуулах хэрэгтэй

    Гахайнаас хүнд уушги шилжүүлэн суулгажээ

    Гахайнаас хүнд уушги шилжүүлэн суулгажээ

  • Бусад
    • All
    • +18
    • Зөвлөгөө
    • Зурхай
    • Зүүдний тайлал
    • Технологи
    • Утга зохиол
    • Шар мэдээ
    Х.Нямбаатар: Н.Алтанхуяг түүхэн дэхь хамгийн микро Ерөнхий Сайд байсан…

    Х.Нямбаатар: Н.Алтанхуяг түүхэн дэхь хамгийн микро Ерөнхий Сайд байсан…

    Г.Занданшатар: Хэн чанга дуугарсан нь, хэн олон пост оруулсан нь намын дарга болдоггүй

    Г.Занданшатар: Хэн чанга дуугарсан нь, хэн олон пост оруулсан нь намын дарга болдоггүй

    Нарийн ногоог хөлдөөх болон хадгалах арга

    Нарийн ногоог хөлдөөх болон хадгалах арга

    Нэгэн эр таван өдрийн турш 9 метрийн гүнд усан доорх агуйд хоргодсоны дараа аврагджээ

    Нэгэн эр таван өдрийн турш 9 метрийн гүнд усан доорх агуйд хоргодсоны дараа аврагджээ

    Хонконгийн 17 настай сурагч хүүхдийн хүчирхийллийг илрүүлэх AI бүтээжээ

    Хонконгийн 17 настай сурагч хүүхдийн хүчирхийллийг илрүүлэх AI бүтээжээ

    Далд ухамсар хэлсэн, бодсон бүхэнд чинь үнэмшдэг

    Далд ухамсар хэлсэн, бодсон бүхэнд чинь үнэмшдэг

    Apple iPhone 17-гоо танилцууллаа

    Apple iPhone 17-гоо танилцууллаа

    Өглөөний цай: Зөөхийтэй талх

    Өглөөний цай: Зөөхийтэй талх

    Хилэнцийн нөхөр толгойндоо эвэртэй, архирч айлгасан дүрээр бидэн рүү ирэхгүй…

    Хилэнцийн нөхөр толгойндоо эвэртэй, архирч айлгасан дүрээр бидэн рүү ирэхгүй…

No Result
View All Result
Монгол туургатны цахим сайт
No Result
View All Result

Буриад дээлний энгэрийн бэлгэдлийн учир

by undesten
2024-12-25 08:58
in Түүх, уламжлал, Үндэстэн
1
Буриад дээлний энгэрийн бэлгэдлийн учир
SHARETWEET

Буриад зон олны эрт үеэс хэрэглэж ирсэн хувцас, тухайлбал малгай, дээл, гутал хэдэн зууны өмнөх хийц загвараараа уламжлагдсаар эдүгээ үетэй залгажээ. Буриад хувцасны загвар хийц тодорхой утга санааг илэрхийлдэг бөгөөд дээлийн энгэрийн гурвалсан хослол /сагаалса, лэбшээhэн, тэбхэ/ бэлгэдлийн чанартай утга санааг илэрхийлдэг.

Энэ талаар энд арай дэлгэрэнгүй байдлаар авч үзье.

Үүнд :

Тайлал № 1. Буриад зон дээлийн энгэрийн гутгаар эмжээр оёдлыг дээд, дунд, доод тэнгэр хэмээн эрхэмлэх бөгөөд энэ нь хүмүүсийн эртний шүтлэг бишрэлийн нэгэн тусгал гэж үздэг.

Тайлал № 2. Дээлийн энгэрийн доод тал нь гурван хөшөөhө /оёдол/-төй байх бөгөөд улаан өнгөтэй хоргой торгоор оёгдсон байдаг. Энэ нь зүрхний гурван хорыг суга доогуураа хойш нь хаясан гэсэн утгыг илэрхийлдэг гэж үздэг.

Дундах хар өнгийн хилэнгээр оёгдсон хэсгийг бүх зүйлийн эх болох дэлхийн газар шорооны хар хөрс гэсэн утгатай гэж үздэг.

Дээд талд оёгдсон сагаалса нь бүдэг хөх, ногоон, шаравтар зэрэг завсарын өнгийн хоргой торгоор оёгддог бөгөөд энэ нь идээний дээжийг өргөдөг, шүтдэг мөнх хөх тэнгэрийг хүндэтгэсэн ёсыг илэрхийлсэн гэж үздэг.

Тайлал №3. Буриад дээлийн энгэрийн тод улаан өнгө нь “жаргасан“, хар өнгө нь “зовсон“, гуравдахь шар, ногоон, хөхөвтөр зэрэг аль нэг бүдэг өнгө нь “жирийн“ гэсэн утга санааг илэрхийлдэг гэж үздэг бөгөөд өөрөөр хэлбэл буриад зон амьдралынхаа олон зууны туршид жаргасан, зовсон, жирийн байдлаар жаргаа ч үгүй, зовоо ч үгүй амьдарсан гэсэн утга санааг илэрхийлдэг гэж үздэг.
Тайлал № 4. Дээлийн энгэрийн доод талын улаан өнгийг улаан цусаараа тэмцэж явсны тэмдэг гэдэг бол дундах хар өнгийг харанхуй мананд төөрч байсан тэмдэг гэх ба дээд талын цагаан, цайвар өнгийг Оросын цагаан хааны ивээлд байсны бэлэг тэмдэг гэдэг.

Тайлал № 5. Хори буриад нарын дээлийн энгэр анх эмжээрийнхээ доогуур нарийвтар тод улаан, шар өнгийн магнал ба хоргой торгоор хийсэн энгэртэй байсан бөгөөд сонгоол буриад дээлийн энгэр нь цайвар, бараан хоёр өнгийн торгоор арай өргөн эмждэг байжээ. Ага буриадын дээлийн энгэр нь хорийн буриад дээлийн энгэрийн адил боловч халх монголоос Галдан бошигтын дайны үймээн самууны үеэр /1700-аад он/ орост очиж суурьшсан сонгоолуудаас хойш тэдний дээлийн энгэрийн чимэгийг нэмж одоогийн буриад дээлийн энгэрийн хослол бүрдсэн гэж үздэг. Сонгоол дээлийн энгэрийн цагаан, хар бараан хослол нь хар цагааны харшилдаан гэсэн утгатай байсан бөгөөд буриадууд хар цагааны дундуур орж амар тайван болж холилдон амьдран жаргасан гэдгийг бэлгэдэж энгэрийнхээ цайвар өнгийн чимэгийг “сагаалса“ гэж нэрлэсэн гэдэг. Хар өнгө нь хашигдаж зовж явсан харийн зон олон дунд маань оров гэсэн утгатай бөгөөд улаан өнгө нь хамтдаа жаргахын бэлгэдэл гэж үздэг.

Тайлал № 6. Дээлийн энгэрийн хар өнгийн тасам нь байлдах талбайд хүрч очих зам, улаан тасам нь байлдааны газар, цагаан тасам нь байлдаанаас буцаж ирэх буюу Ойхон уулын овоонд очих зам ч гэж ярилцдаг.

Тайлал № 7. Дээлийн энгэр шар, хар, улаан өнгөтэй байдаг бөгөөд шар нь нарны, хар нь газрын хөрсний, улаан нь галын өнгө гэж үздэг. Тайлал №1-д дурдсаныг авч үзэхэд дээд тэнгэр гэдэг нь сансар огторгуй, дунд тэнгэр гэдэг нь газар дэлхий, доод тэнгэр гэдэг нь далай тэнгис гэж ойлгож болохоор байна. Тайлал № 2,4,6,7-д дурдагдсан тайллууд байж болох хувилбар хэдий ч хэт явцуу утга агуулагатай гэж үзэж болохоор байна.

Эдгээрээс өөр тайлал байдгийг ч үгүйсгэхгүй.

Дээр дурдагдсан тайллуудаас үзэхэд дээлийн энгэрийн бэлгэдлийг өөр өөрөөр тайлбарлаж байгаа ч эдүгээ үнэ цэнээ алдалгүй олон зууныг өртөөлж яваа энгэрийн бэлгэдлүүдийн дотроос тайлал №3,5 нь өргөн утга агуулагаараа бусдаас ялгаатай байна.

Тайлал №3-д дурдсаныг авч үзэхэд буриад нарын “Жаргаж явсан үе“-ыг эрт үед, өөрөөр хэлбэл буриад нар дээд өвөг Барга баатар дайчин ноён болон түүний отгон хөвгүүн Хоридой мэргэний нас нөгцсөний дараа, тэднийхээ захиа гэрээслэлийг биелүүлж хори буриадуудын хойч үеийнхэн Манай Эриний 424 оны үед өмнө зүг рүү нүүдэл, суудал хийж байсан үетэй холбон үзэж болох юм. Энэ үед буриадууд эрх дураараа чөлөөтэй нүүдэллэж, элдэв зөрчил тэмцэлгүй, дайн тулаанд өртөлгүй, өнтэй сайхан нутаг ус даган нүүдэллэн амьдарч явсан үетэй холбон үзэж байна.

Буриад нарын “Зовж явсан үе“-ыг YII зуунд Түвэдийн хаан Гар түрэгийг хиар цохьсон, тэр үеийн аюулаас зугтаж буриадын зарим бүлгийнхэн Байгал нуур руугаа нүүсэн үетэй холбон үзэж байна. Энэ үед буриадууд өмнөх үеэ, өөрөөр хэлбэл Y,YI зууны үеийн нүүдэл, суудал хийж явсан сайн сайхан цаг үеэ дурсан санагалзаж “Наян Наваа“ гэдэг мянга гаруй жилийн түүх, домогтой сүлд дуулал болсон дуугаа өөрсдөө зохион дуулцгаасан байж болох магадлалтай. Буриад нарын “Жаргаа ч үгүй, зовоо ч үгүй үе“-ийг YII XYI зуун хүртлэх үетэй холбон үзэж болох юм. Энэ үе нь буриадууд Байгал нуур руугаа нүүдэллэн ирснээс хойш Ермак Тимофеевич баруун буриад руу орж ирсэн үеэс өмнөх үе гэж үзэж байна.

Харин тайлал №4-д дурдсан дээлийн энгэрийн дээд талын цайвар өнгийг Оросын цагаан хааны ивээлд байсан үе гэдэг нь эргэлзээтэй тайлал гэж ойлгож болохоор байна. Яагаад гэвэл I Петр хааны амьдралын зурвас үед буриадуудын амьдрал ахуйд бага боловч нааштай арга хэмжээ авагдаж байснаас өөр бусад хаадын хаанчлалын үед зовж зүдэрч, хавчигдаж гадуурхагдаж явсан. Оросын цагаан хааны ивээлд биш эрхшээлд орсон үед буриад дээлийн энгэрийн хослол үүссэн байдлаар тайлбарлаж байгаа нь ташаа ойлголт бололтой.

Тайлал №5-д дурдсанаар Галдан бошигтын дайны үеэр оросын /буриадын/ нутагт дүрвэж очсон сонгоол ястны үед буриадуудын дээлийн энгэр, хоёр хослолтой байснаа гурав болсон гэдэг нь үндэслэлтэй бөгөөд үнэнд ойртсон тайлал гэж үзэж байна.

Д.Дамдинжав (Дорнод Дээд Сургуульд зохиогдсон  “XXI зууны дээд боловсрол ба шинжлэх ухааны хөгжил“ /2011/  сэдэвт олон улсын эрдэм шинжилгээний бага хуралд тавьсан илтгэл)

ЭХ СУРВАЛЖ:

1. “Монголын угсаатны зүй“ III боть, эрхэлсэн С.Бадамхатан. 1996 он
2. “Толон“ сонин, п. Ага 2008 он № 19 / 902 /
3. “МОНЦАМЭ“ сонин, У/Б хот 2010 он № 148 / 2006 /
4. Ж.Өлзий “Барга монголын түүх“ У/Б хот, 2010 он
5. Д.Болдбаатар “Хорь буриадууд“ Эрдэнэт хот, 2010 он

ShareTweet

Related Posts

Орост Буддын шашныг улстөржүүлэхийг оролдож байна
Дэлхий дахинд

Орост Буддын шашныг улстөржүүлэхийг оролдож байна

2022-05-30 10:08
Буриадад нэгдүгээр сарын 20 хүртэл  дотоодын зорчих хөдөлгөөнийг хязгаарлажээ
Дэлхий дахинд

Буриадад нэгдүгээр сарын 20 хүртэл дотоодын зорчих хөдөлгөөнийг хязгаарлажээ

2021-01-11 17:12
Гэрэл Гэгээ: Хүүхэлдэй авч байгаа хүн бүрийг хүүхэдтэй болоосой л гэж хүсдэг
Ярилцлага

Гэрэл Гэгээ: Хүүхэлдэй авч байгаа хүн бүрийг хүүхэдтэй болоосой л гэж хүсдэг

2018-08-31 12:57
}

Шинэ мэдээ

Судан улсад ажиллаж байгаа энхийг сахиулагч С.Нэргүй Энэтхэгийн алба хаагчийн амийг аварчээ

Судан улсад ажиллаж байгаа энхийг сахиулагч С.Нэргүй Энэтхэгийн алба хаагчийн амийг аварчээ

by undesten
2025-10-02 18:57
0

Д.Амарбаясгалан: Намайг гүтгэсэн улстөрч Хууль зүйн сайдын албан тушаалаар “шагнууллаа”

Д.Амарбаясгалан: Намайг гүтгэсэн улстөрч Хууль зүйн сайдын албан тушаалаар “шагнууллаа”

by undesten
2025-10-02 18:41
0

ХЗДХ-ийн сайдыг танилцуулах саналыг УИХ-аар хэлэлцсэнгүй

ХЗДХ-ийн сайдыг танилцуулах саналыг УИХ-аар хэлэлцсэнгүй

by undesten
2025-10-02 16:54
0

УИХ дахь АН-ын бүлэг чуулганы нэгдсэн хуралдааныг орхин гарлаа

УИХ дахь АН-ын бүлэг чуулганы нэгдсэн хуралдааныг орхин гарлаа

by undesten
2025-10-02 14:04
0

С.Цэнгүүн: С.Зориг агсныг хөнөөсөн хэрэг хэдийнээ илэрсэн гэж боддог

С.Цэнгүүн: С.Зориг агсныг хөнөөсөн хэрэг хэдийнээ илэрсэн гэж боддог

by undesten
2025-10-02 11:32
0

МАН-ын Хяналтын ерөнхий хороо шийдвэрээ эргэн харахыг шаардав

МАН-ын Хяналтын ерөнхий хороо шийдвэрээ эргэн харахыг шаардав

by undesten
2025-10-02 11:06
0

Аравдугаар сарын цаг агаарын урьдчилсан төлөв

Аравдугаар сарын цаг агаарын урьдчилсан төлөв

by undesten
2025-10-02 09:38
0

Саудын Арабын элсэн цөлөөс эртний амьтдын хадны зураг олджээ

Саудын Арабын элсэн цөлөөс эртний амьтдын хадны зураг олджээ

by undesten
2025-10-02 08:52
0

Өвлийн олимпын нээлт, хаалтад монгол тамирчдын өмсөх хувцас

Өвлийн олимпын нээлт, хаалтад монгол тамирчдын өмсөх хувцас

by undesten
2025-10-02 08:42
0

Хүүхдээс нэг дусал цус авч, 25–30 төрлийн бодисын солилцооны эмгэг илрүүлдэг болно

Хүүхдээс нэг дусал цус авч, 25–30 төрлийн бодисын солилцооны эмгэг илрүүлдэг болно

by undesten
2025-10-02 08:06
0

oren-sarmats.ru
  • Бидний тухай
  • Сурталчилгаа байршуулах
  • Холбоо барих

© 2018 UNDESTEN.MN

  • Халимаг
  • Тува
  • Өвөрмонгол
  • Буриад
  • Алтай

No Result
View All Result
  • Нүүр
  • Нийгэм
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үндэстэн
  • Дэлхий дахинд
  • Эрүүл мэнд
  • Бусад

© 2018 UNDESTEN.MN

  • Халимаг
  • Тува
  • Өвөрмонгол
  • Буриад
  • Алтай