Цавуулаг гэж юу вэ?
Хоол боловсруулах цогц эрхтнийг чимээгүйхэн өвчлүүлж байдаг зүйл бол цавуулаг буюу глүтен (gluten)-ийг агуулсан буудай, арвай, хөх тариа гэх мэт үр тариа байдаг байх нь. Глютен гэдэг нь уургийн нэгдэл бөгөөд нарийн, бүдүүн шулуун гэдсийг өрөвсүүлэх чадвартай. Латин үгнээс гаралтай ба цавуу, цавуулаг гэсэн утгатай. Гурилыг зуурахад барьцалдах тэр чанарыг агуулж байгаа зүйл нь өөрөө глютен гэж энгийнээр ойлгож болгоно.
Байнга иддэг бидний талх, гурил орсон хоол биднийг чимээгүйхэн алж байдаг шалтгаан гэвэл энэ юм. ХАРАМСАЛТАЙ нь, бид буудай орсон хүнс идээд гэдэс өвдөх, зовиурлах мэдрэмж төдийлөн мэдрэгдэхгүй ч, нүдэнд ил харагдахгүйгээр бидний бие, эд, эсд ийм ноцтой үр дагавар үзүүлж байдаг юм. Ялангуяа гурил орсон хоол өдөр тутмын хоолны цэсэнд ихэвчлэн орсон байдаг манай улс орны хувьд ийм төрлийн мэдээлэл зайлшгүй шаардлагатай.
Ялангуяа селиак өвчин (celiac disease) болон селиак бус глютенд мэдрэг (non-celiac gluten sensitivity) оноштой хүмүүс хоол унддаа онцгой анхаарах шаардлагатай.Селиак өвчинтэй хүмүүст 200 гаруй шинж тэмдэг илэрч болохоос хэдэн жишээг дурдая. Доорх шинж тэмдгүүдээс нэг эсвэл хэд хэдэн шинж хамтдаа илэрдэг:
1. Шалтгаангүй төмрийн дутагдалтай цус багадалт
2. Байнга ядрах, сульдах
3. Яс, үе мөч өвдөх, Яс сийрэгших
4. Үе мөчний үрэвсэл
5. Элэг болон цөсний асуудлууд
6. Депресс болон түгшүүр
7. Гар хөл чимчигнэх, мэдээ алдах, өвдөх
8. Саа өвчин
9. Тогтмол толгой өвдөх
10. Сарын тэмдэг тасалдах
11. Үргүйдэл болон давтамжтай үр зулбалт
12. Аман доторх яр шарх
13. Дерматит (арьсан дээрх загтнадаг тууралт харшил)
Хүүхдүүд ч мөн үүнд хамаарна. Селиак өвчинтэй хүүхдүүдэд дараах шинж тэмдгүүдээс нэг эсвэл хэд хэдэн шинж хамтдаа илэрдэг:
1. Гэдэсний хийрхэлт болон өвчний зовиур
2. Архаг суулгалт
3. Үе үе бөөлжих
4. Өтгөн хатах
5. Шалтгаангүйгээр жин алдах
6. Байнга ядрах, сульдах
7. Байн байн цухалдах, ааш авирын тогтворгүй байдал
8. Байнгын шүднүүдийн паалангийн гэмтэл
9. Өсөлт, бэлгийн бойжилт удаашрах
10. Анхаарал төвлөрөхгүй хэт идэвхжилтэй өвчин (Attention Deficit Hyperactivity Disorder)
Селиак өвчтэй ихэнх хүмүүс өөрсдийн өвчний талаар мэдэхгүй улмаас асуудал нь бага багаар хүндэрч байдаг.
:))
За больж үз дээ. Битгий ингэж туйлшир. Хэмжээг нь тааруулж идэх болохоос огт идэхгүй байна гэж юу гэсэн үг вэ? Гуриланд ганцхан глютен гэж асуудал байдаг юм биш. Нүүрс ус бол голлох асуудлын нэг. Бүх төрлийн үр тариан бүтээгдэхүүнд нүүрс ус өндөр хэмжээгээр агуулагддаг. Илчлэгийн хувьд гурил, үр тариан бүтээгдэхүүн өндөр агууламжтай. Махнаас илүү илчлэгтэй гэсэн үг. Нүүрс ус биед их хэмжээгээр хуримтлагдах нь бидний эрүүл мэндэд хортой. Гэхдээ бие зохих хэмжээгээр уураг, нүүрс усыг байнга авч байх ёстой. Тэгэхээр чихэр, давс, мах, өөх болон бусад амин дэмүүдийг бид хоол хүнсээрээ тасралтгүй гэхдээ зохих хэмжээгээр хэрэглэж байх ёстой гэсэн үг. Цагаан гурил, дээд гурил нь бас өөрөө асуудал болдог. Гурилыг цагаан өнгөтэй болгохын тулд химийн бодисоор баяжуулдаг. Тэгэхээр болж өгвөл бид бүхэл үр тариа /тутарга, гурвалжин будаа, хошуу тариа, шар будаа г.м/, бор өнгөтэй гурилыг /боловсруулалт багатай, ориг/ хоол ундандаа хэрэглэх нь зохистой.
Тариа тариулахгүй бодлого уу .Идэж болох юм юу байна.энииг идвэл таргална.тэрииг идвэл турна. Түүнииг идэж болохгүй.үүнииг ч идэж бас болохгүй .Битгии хулаа яриад бай. Бүү туйлшраад бай!! Чи та нар айх аюулгүй гурилаа идэж янз бүриин гурилан бүтээгдэхүүн хииж идэцгээ.ЭНЭ худлаа гуйвуулга мах идэж болохгүй гурил идэж болохгүй ёстой шааал худлаа.Харин тэр янз бүриин амин дэм. Гээд байгаа зүйлииг бүү авцгаа ёстой тэрэн шиг худлаа юм байхгүй .энгэж турна.энгэж гоё цагаан болно.энгэж үрчлээгүй болно.энгэж тэгэж гээд байгаанууд чинь бүгд худлаа шүү.
henii haanahyn daalgavaraar iim yum niitleed bnaa
Одоо ч хэн хамаагүй юм бичиж элийрдэг болжээ. Гурил гурлин бүтээгдэхүүн их хэрэглэдэг орнуудын хүм ам одоо яаж болж байгаа юм. Өсөх бага наснаасаа л гурил гурлин бүтээгдхүүн идэж өслөө. Муудсан юм алга. Одоо удахгүй мах идэж болохгүй гэх нь үү.
oros europuud olon zuun jil guril idej irlee uhsen n haa bna
guriliin vildwertei xvnei l ushtuu boltoi yumaa da xa xa xa xeniig xuurax geed bn
Бүх улс орон идэж байгаа штэ.. Юун цэцэн царйалах гээд хоосон толгойгоо харуулаад байгаа юм
gluteniig ih hemjeegeer hereglevel zurh sudasni uvchin tusah ersdel ihtei geed baruunii oronuud mash iheer horison,harin aziin oronuud bol yostoi glutengui yum gej baihgui,amt oruulagch 1 turuliin uner amtgui davs baidag yum huurai buteegdehuund eseltiig turgesgeh zorilogotoi isgegchid ih agullagddag,gehdee baigalaasaa urgaj baigaa buteegdehuund tiim ih hortoi bolchihoor nuhtsul baihgui.
kkk
ene uvchin yah argagui baidag, odoo tsagt shinjilgee ni nariissaar humuus meddeg bolood, delguuruuded hurtel gluten free huns zardag bolson shuudee
zarim nun l uvchildeg bolohoos bug bish shuu, bitgii hudlaa sur bolood bai.
Taaruulj idhed l bolno ogt herglehgui bn gj ugui dee
ene ih medegchid vnenhvv soliorchee
Za da hutsaa l gehees oor vg oldohgvi ba ooooo
Za da hutsaa l gehees oor vg oldohgvi ba ooo