Архи нь төв мэдрэлийн тогтолцоог дарангуйлж сэтгэл мэдрэлийг өдөөгч мансууруулах бодис юм. Архи нь хүний амнаас эхлээд шимэгдэж эхэлдэг бөгөөд эхний 10-15 минутад ходоодонд 20 хувь шимэгдэнэ. Цаашлаад цусанд орж, хүний биеийн бүх эдэд очдог. Шимэгдсэн архины 5 хувь нь уушиг, шээсээр гадагшилж, 85 хувь нь элгэнд исэлдэнэ.
Архи хэтрүүлэн хэрэглэснээр хүний бие мах бодь, сэтгэл мэдрэл, нийгэм, эдийн засагт нэлээдгүй хохирол учруулдаг. Үүнд:
- Ходоод, гэдэсний салстыг цочроож үрэвсүүлснээс хоол боловсруулан шингээх үйл ажиллагаа алдагдана. Архи удаан уусан хүний ходоодны хуниас зузаарсан, эсвэл бүр гөлийсөн байдаг.
- Архи их ууж хордлогод орсноос элэг томорч, гликоген багасч, өөх хуримтлагдсанаар элэгний эсүүд үхэж өөхлөх буюу элэгний эдүүд үрэвсэж, цаашид хатуурал болдог.
- Архи байнга хэрэглэснээр 12 нугалаа гэдэсний салстыг хавагнуулж, цөс ба нойрын булчирхайн шүүсний ялгаралтыг алдагдуулж үрэвсэл үүсгэх ба цаашид чихрийн шижин өвчин болж хүндрэх аюултай.
- Архаг архичид бөөрний үрэвслээр өвдөх нь түгээмэл байдаг.
- Архи нь цусны бүлэгнэлтийг ихэсгэснээс зүрхийг тэжээх судас бөглөрөх аюул тохиолддог. Архи хэтрүүлэн хэрэглэдэг хүмүүс жирийн хүмүүсээс цусны даралт ихсэх өвчнөөр 2-3 дахин их өвддөг.
- Архи амьсгалын эрхтэнд орж үрэвсүүлэх ч тохиолдол байдаг.
- Архичид хоолонд дургүй байдаг тул хоол тэжээлийн дутагдалд орж, дархлаа нь суларснаар өвчинд өртөмтгий болдог.
- Архи нь дотоод шүүрлийн булчирхай, ялангуяа бөөрний дээд булчирхай, бэлгийн булчирхай, хромосомын аппаратад нөлөөлснөөс ухаан муутай, унадаг, тахир дутуу хүүхэд төрдөг.
- Архи хэтрүүлэн хэрэглэсний улмаас тархины эсүүд хүчилтөрөгчөөр дутагдаж, цаашид эсүүд нь үхэж эхэлдэг. Үүний улмаас тархины хэмжээ багасч, сэтгэх чадвар, ой ухаан муудна.
- Согтууруулах ундааг хэтрүүлэн хэрэглэх нь хоол тэжээлийн гажуудалд хүргэдэг. Хатуу архи зөвхөн илчлэг өгдөг бол шар айраг нь амин дэм В1 ба ниациний дутагдалд оруулдаг.
- Согтууруулах ундаа нь биеийн өсөлтөнд чухал шаардлагатай цайр, фолийн хүчлийн шимэгдэлтийн эсрэг нөлөөтэй учир жирэмсэн эмэгтэйчүүдэд согтууруулах ундаа өгөхийг хориглох бас нэг шалтгаан болдог байна.
ХҮНС, ХӨДӨӨ АЖ АХУЙ, ҮЙЛДВЭР, ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ХЯНАЛТЫН ХЭЛТЭС
