Хэвийн үетэй харьцуулахад цусаа өгдөг донорын тоо төвийн хэмжээнд 31, цус, цусан бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл 20 хувиар буурчээ.
Цус сэлбэлт судлалын үндэсний төвийн Ерөнхий захирал Н.Эрдэнэбаяр: Коронавируст цар тахлын үед Монгол Улсын Засгийн газраас халдварын тархалтыг таслан зогсоох, голомтыг хумих зорилгоор хөл хориог шат дараатайгаар дөрвөн удаа тогтоосон. Үргэлжлээд дархлаажуулалтыг эрчимжүүлсэн нь цус өгөх хугацааг түр хойшлуулах шалтгаан болсон. Үүнтэй холбоотойгоор цус, цусан бүтээгдэхүүний нөөц, хангамжийг бүрдүүлэхэд бэрхшээл үүсэж, нөөц буурч байна. Цус, цусан бүтээгдэхүүн орлуулалшгүй, хадгалах хугацаа богино төдийгүй байнгын тогтвортой хэрэгцээтэй байдаг.
Цус, цусан бүтээгдэхүүнийг төрөхийн хүндрэл, автын осол, гэмтлийн үед, зүрх судас, хавдрын өвчлөл болон эрхтэн шилжүүлэн суулгах хагалгаа зэрэгт түлхүү хэрэглэдэг. Тухайлбал, элэг шилжүүлэн суулгах хагалгааны цус, цусан бүтээгдэхүүний захиалгыг 500 орчим донороос бэлтгэдэг бөгөөд 7 хоногт 2-3 элэг шилжүүлэн суулгах хагалгаа хийгдэж байгаа.
Жил болгон цус, цусан бүтээгдэхүүний захиалга эрэлт нэмэгдэж байгаа тул донорын тоог нэмэгдүүлж байж хэрэгцээгээ хангана. 2021 оны эхний дөрвөн сарыг өмнөх онуудтай харьцуулахаар их буурсан үзүүлэлттэй гарсан. Цусны нөөцийн асуудлыг улаан эсийн бүтээгдэхүүн дээр түлхүү ярьдаг. Цус сэлбэлт судлалын үндэсний төв нь Улаанбаатар хотын хэмжээнд улсын болон хувийн 80 гаруй эмнэлэгт үйлчилдэг бөгөөд одоогоор эмнэлгийн захиалгыг бүрэн хангаж байгаа ч улаан эсийн бүтээгдэхүүний хувьд 3-5 хоногийн л нөөцтэй байна. Улаан эсийн бүтээгдэхүүнийг ердийн үед 21 хоногоор нөөц бүрдүүлж явдаг байсан бол 2020 онд 14-21 хоног болж буурсан. Гэтэл 2021 онд бүр долоо хоног болж буураад эрсдэлтэй нөхцөл үүсээд байна. Цус цуглуулах суурин төвүүд хэвийн ажиллаж байгаа.
Вакцины хоёр дахь тунгаа хийлгэсний дараа урвал, хүндрэл гараагүй бол 3-7 хоногийн дараа цусаа өгч болно. Харин урвал хөнгөн, дунд зэрэг илэрч байгаа бол 14 хоногийн дараа өгч болно. Вакцинаа хийлгэчихсэн хамт олон, байгууллага байвал нээлттэйгээр очоод цус цуглуулах үйл ажиллагааг өдөр тутамд явуулахад бид бэлэн. Нэг зүйлийг нэмж хэлэхэд өнөөдрийг хүртэл КОВИД-19-ийн цусаар дамжиж халдварласан тохиолдол нэг ч бүртгэгдээгүй.
