Нидерланд, Исланд, Дани болон Израил дэлхийд хамгийн шилдэг тэтгэврийн тогтолцоотой улс болсныг “Mercer CFA” хүрээлэнгээс гаргасан 2024 оны дэлхийн тэтгэврийн индексээс харж болохоор байна.
Нидерланд улс тэтгэврийн тогтолцоогоор дэлхийд тэргүүлэгч байр сууриа энэ оны олон улсын индексэд дахин хадгалжээ. Мөн өнөөгийн дэлхийд дэндүү олон хүн мөнгөө урт хугацаанд хадгалах заавар чиглэлгүй тэтгэвэртээ гарч байгааг индексийн үр дүн харууллаа.
Нидерланд улсын араас Исланд, Дани, Израил улс бичигдэж, дэлхийд хамгийн шилдэг тэтгэврийн тогтолцоотой дөрвөн улс болсныг “Mercer CFA” хүрээлэнгээс гаргасан 2024 оны дэлхийн тэтгэврийн индексээс харж болохоор байна. Үнэлгээнд 48 улсыг хамруулснаас эдгээр дөрвөн улс л ерөнхий “A” үнэлгээ авчээ.
Тус тайлан улс орнуудын тэтгэврийн тогтолцоог хүртээмжтэй байдал, тогтвортой байдал, нэгдмэл зохицуулалтаар нь үнэлдэг. Хэдийгээр индексийн дээгүүр жагссан орнуудын үзүүлэлт өндөр байгаа ч хүн амын өсөлт удааширснаар дэлхий даяар тэтгэврийн системд сорилт тулгарч буйг тайланд онцолжээ.
“Хүмүүс хүүхэд төрүүлэхээ больж, илүү урт насалдаг болсон. Хүн амын насжилт өндөрссөнөөр татвар төлөгчид цөөрч, Засгийн газрын өр хуримтлагдаж, тэтгэврийн төсөв нэмэгдэж байгаагаас үзвэл ямар нэг арга хэмжээ хэрэгтэй л байна” хэмээн “Mercer”-ийн ахлах мэргэжилтэн, тэргүүлэх судлаач Дэвид Нокс ярилцлагынхаа үеэр дурджээ.
Дундаж наслалт уртсаж, төрөлт буурахтай зэрэгцээд бодлогын хүү өсөж, асаргаа халамжийн үнэ нэмэгдсэнээр тэтгэврийн санд дэмжлэг үзүүлэх нь улсын төсөвт улам хүндрэл учруулж байна гэж тус тайланд онцолсон байна. Мөн үүний улмаас индексийн нийт оноо энэ оны турш доогуур үзүүлэлттэй байгааг тодотгожээ.
АНУ тус индексийн 29 дүгээрт, Их Британи 11 дүгээрт, Япон улс 36 дугаарт эрэмбэлэгджээ. Харин Энэтхэг улс “D” үнэлгээ авч, Өмнөд Африк, Турк, Филиппин, Аргентин зэрэг бусад “D” үнэлгээтэй улсын араас сүүл мушгисан байна.
Тэтгэврийн тогтолцоо нь дэлхийд дээгүүр үнэлэгддэг Австрали улс байр ухарч, Сингапурын дараа зургаадугаарт бичигдлээ.
Харин БНХАУ 31 дүгээрт орсон ч тус улсын саяхан хэрэгжүүлсэн тэтгэврийн шинэчлэл энэ оны индексийн оноонд нь нөлөөлөөгүй гэж “Мercer”-ийн тайлан онцолжээ. Мексик, Энэтхэг, Франц улс ч мөн саяхан шинэчлэл хийсэн аж.
Төрөлт буурч, хүн амын өсөлт саарч буй энэ үед дөрвөн улс тутмын нэг нь хэдийн хүн амынхаа өсөлтийн оргил цэгийг давсан гэж НҮБ-аас оны эхэнд мэдээлж байлаа. Хүн ам зүйн байдал ийнхүү өөрчлөгдсөнөөр улс орнууд тодорхой насанд хүрээд ажиллахаа больдог бус харин тэтгэврийн илүү уян хатан системтэй болох хэрэгцээтэй болж байна гэж Дэвид Нокс өгүүлж байлаа.
Нидерландын тэтгэврийн тогтолцоо
Нидерландад тэтгэврийн 50 хувь орчмыг суурь тэтгэвэр, гурваны нэгийг нь мэргэжлийн нэмэлт, мөн сайн дурын шимтгэл бүрдүүлдэг аж. Суурь тэтгэврийн хэмжээ нь цалин эсвэл ажиллах үедээ улсад төлсөн татварын хэмжээнээс хамаардаггүй бөгөөд Нидерландад 50-иас доошгүй жил амьдарсан 65-аас дээш насны бүх хүн тэтгэвэр авах эрхтэй байдаг байна.
Эх үүсвэрийн хувьд Улсын тэтгэврийн сан, ажил олгогчийн тэтгэврийн сан, мөн хувийн хадгаламж гэсэн гурван тулгуур баганаас бүрддэг аж.
Хэдий тийм боловч тус улс өдгөө тэтгэврийн тогтолцооныхоо нийтийг хамруулсан бүтцийг илүү хувь хүнд чиглэсэн аргачлалтай болгох шинэчлэл хийж байгаа ч төсвийн сайн суурь, оновчтой зохицуулалтын ачаар өөрчлөлтийн дараа ч үр өгөөж нь буурахгүй гэж тус тайланд дүгнэжээ.
