“Ноорог медиа” студийн контент бүтээгчдийг энэ сарын 17-ны шөнө саатуулж, тэднээс олон цагаар мэдүүлэг авсан. Иймд Хэвлэлийн хүрээлэн, Глоб интернэшнл төв хамтран дараах мэдэгдлийг гаргажээ.
2025 оны гуравдугаар сарын 17-18-нд шилжих шөнө Ноорог.мн хуудсыг ажиллуулдаг багийн гишүүдийг саатуулж, ажлын зарим тоног төхөөрөмжийг нь хураасан явдал бол Монгол Улсын олон улсын хүний эрхийн үүрэг, Иргэний болон улс төрийн эрхийн тухай олон улсын Пактын 19 дүгээр зүйл, Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 16 дугаар зүйлд заасан үзэл бодлоо илэрхийлэх, хэвлэн нийтлэх эрх чөлөөг ноцтой зөрчиж байна. Мөн Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх процессийн хууль зөрчигдлөө.
Үндэсний аюулгүй байдал, нийтийн хэв журмыг сахиулах зэрэг улс орны хууль ёсны ашиг сонирхлыг хамгаалах үүднээс үзэл бодлоо илэрхийлэх эрх чөлөөг тодорхой хэмжээнд хязгаарлах нь бий. Гэвч олон улсын хүний эрхийн хэм хэмжээний дагуу хууль ёсны, зайлшгүй бөгөөд зохистой хязгаарлалт байх ёстой.
“Үндэсний эв нэгдэл”, “нийтийн хэв журам”, “үндэсний аюулгүй байдал”, “илт худал мэдээлэл” гэх мэт өргөн хүрээнд ерөнхийлөн тодорхойлогдсон нэр томьёо бүхий хуулийн зохицуулалт нь хуулийг дур зоргоор буюу тодорхой ашиг сонирхлын үүднээс хэтрүүлэн ашиглах боломжийг бүрдүүлж, хэвлэн нийтлэх үйл ажиллагаа, нийтийн хэлэлцүүлгийг дарангуйлахад хүргэдэг.
Тиймээс дээрх нэр томьёог Иргэний болон улс төрийн эрхийн олон улсын пакт, НҮБ-ын Хүний эрхийн хорооны 34 тоот ерөнхий тайлбарт нийцүүлэн тодорхойлох шаардлагатайг онцлон тэмдэглэж байна.
Олон улсын эдгээр баримт бичигт үзэл бодлоо илэрхийлэх эрх чөлөөг хязгаарлах хууль эрх зүйн зохицуулалт нь нарийн тодорхой, урьдчилан тооцоолж болохуйц, ардчилсан нийгэмд зайлшгүй шаардлагатай байх шалгуурыг хангах ёстой хэмээн тодотгосон байдаг.
Одоо мөрдөж байгаа хуулиудыг цензурын хэрэгсэл болгон ашиглахаас сэргийлж, үндэсний аюулгүй байдал, нийтийн хэв журмыг сахиулах хуулийн хязгаарлалт зөвхөн илэрхий бөгөөд шууд аюул заналхийлсэн онцгой нөхцөлд үйлчлэх ёстойг баталгаажуулах нь үг хэлэх, үзэл бодлоо илэрхийлэх эрх чөлөөг хамгаалахад онцгой чухал байна.
Сэтгүүлч, хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийн эсрэг хуулийн заалтыг буруугаар ашиглахаас сэргийлэхийн тулд сэтгүүлчдэд тулгаж буй аливаа ял, хуулийн үйл ажиллагаа нь ил тод, шударга байх ёстой. Бид Ноорог.мн редакцад цензур тавьсан асуудлыг нэн даруй хянаж, нягтлах, нийтэд ил тод мэдээлэхийг шаардаж байна.
Цаашлаад иргэдийн хэвлэл мэдээллийн боловсролыг дээшлүүлэх үндэсний хэмжээний цогц бодлого хэрэгжүүлэх, мэдээллийг хязгаарлахаас илүүтэй иргэдийн мэдээллийн дархлааг дэмжих замаар нийгмийн аюулгүй байдал, мэдээллийн эрүүл орчныг бэхжүүлэх нь чухал байна.
Иргэний нийгэм, хэвлэл мэдээллийн байгууллага, олон улсын хүний эрхийн байгууллагуудыг энэ хэргийг анхааралтай ажиглаж, Монгол Улсад хэвлэлийн эрх чөлөө, сэтгүүлчдийн аюулгүй байдлыг хамгаалахыг уриалж байна.
ХЭВЛЭЛИЙН ХҮРЭЭЛЭН, ГЛОБ ИНТЕРНЭШНЛ ТӨВ Улаанбаатар хот, 2025 оны 3 дугаар сарын 18
Монголын Сэтгүүлчдийн Нэгдсэн Эвлэл /МСНЭ/нь хэвлэн нийтлэх, үгээ хэлэх, үзэл бодлоо илэрхийлэх эрх, эрх чөлөөг дээдлэх, хараат бус чөлөөт хэвлэлийг бэхжүүлэх, сэтгүүлч, хэвлэл мэдээллийн ажилтны мэргэжлийн эрх ашгийг хамгаалах үндсэн чиг үүргийнхээ дагуу дээрх үнэт зүйлсийг хөндөн ганхуулах аливаа үйлдэл, тэр дундаа төр, засгийн болоод хууль хүчний байгууллагын зүгээс хэрэгжүүлж буй хүчирхийллийн шинжтэй шийдвэр, үйл ажиллагаанд эрс шүүмжлэлтэй хандсаар ирсэн болно.
Редакцын ажлын байранд нэгжлэг хийх, шөнийн цагаар сэтгүүлч, ажилтнуудаас байцаалт, мэдүүлэг авсан нь хэвлэлийн хараат бус байдал, хүний эрхэд бүдүүлгээр халдаж буй хэрэг.
Сүүлийн үед хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл, сэтгүүлчийн мэргэжлийн үйл ажиллагаа, түүний хэвлэн нийтэлсэн агуулгын талаарх гомдол маргааныг хуулийн байгууллага шалгах явцдаа ажилтан албан хаагчид нь хууль журмаас гадуур төдийгүй айлган сүрдүүлэх, эрүүдэн шүүх арга хэлбэрийг ашиглах, тухайлбал амралтын өдөр, ажлын бус цагаар гэнэт дуудан ирүүлэх, баривчлахаар сүрдүүлэх, байцаалт авах, ар гэрийнхэн, өндөр настай аав, ээж рүү нь утасдах, гэмт хэрэг үйлдсэн мэтээр ойлгуулан сэтгэл зүйн дарамт учруулах зэргээр авирлах нь удаа дараа давтагдаж байгаад харамсаж байна.
Тухайлбал www.asu.mn сайтын эрхлэгч У.Уранцэцэгийг 2025 оны 03 дугаар сарын 16 буюу ням гарагийн 22:00 цагийн үед гэрт нь мөрдөгчийн дуудан ирүүлэх хуудас гэгчийг гардуулан өгсөн байна.
Энэ нь шууд бусаар хэвлэлийн эрх чөлөөнд халдаж буй үйлдэл бөгөөд тухайн сэтгүүлчийг айлган сүрдүүлэх, ар гэрийнхэнд нь сэтгэл зүйн дарамт үзүүлсэн хэлбэр гэж үзэж байна.
Түүнчлэн www.noorog.mn редакцын ажлын байранд нэгжлэг хийх, шөнийн цагаар сэтгүүлч, ажилтнуудаас байцаалт, мэдүүлэг авсан нь хэвлэлийн хараат бус байдал, хүний эрхэд бүдүүлгээр халдаж буй хэрэг юм.
Дээрх үйлдлүүдийн талаар цагдаа, прокурор, шүүхийн байгууллагын удирдлагууд хэвлэл мэдээлэл, сэтгүүлчдийн төлөөллийг биеэр хүлээн авч уулзан албан ёсны тайлбар өгөхийг шаардаж байна.
