Зөвлөлтийн алдарт тагнуулч Рихард Зоргег Японд 1944 онд цаазалсан бөгөөд түүний дурсгалыг хүндэтгэж Владивостокд хөшөө босгохоор төлөвлөж байгаа талаар хотын захиргааны хэвлэлийн албанаас мэдээллэж байна.
Хотын тэргүүний Витали Веренежийн удирдлаган дор хотын захиргаанд Рихард Зоргегийн уран барималын хөшөөг бүтээх асуудлын талаар зөвлөлгөөн болжээ. ”2012 оны арван нэгдүгээр сарын 7-д Рихард Зоргегийн нэрэмжит цэцэрлэгт талбайд дурсгалын хөшөөний суурь чулуу тавих ёслол болсон юм. Тэр суурин дээр 1944 онд цаазлагдсан зөвлөлтийн алдарт тагнуулчид зориулсан дурсгалын хөшөө босгохоор төлөвлөж байна. Дайнд оролцсон ахмад дайчдын хэлснээр тэр Владивостоктой маш нягт холбоотой байсан бөгөөд 1926 болон 1935 онуудад хоёр удаа ирж байсан энд л түүний нууц шифрүүд ирж байсан”- гэж мэдэгдэлд дурьдагджээ. Хотын захиргаа, Зоргегийн дамжуулсан мэдээлэлүүд нь япончууд хоёрдугаар фронт нээхгүй, ЗСБНХУ-тай дайтахгүй гэсэн дүгнэлт хийх боломж олгосон иймээс Алс Дорнотоос 30 гаруй дивизийг баруун фронтод тусламж болгон явуулж чадсан юм.
Владивостокийн захиргааны хот байгуулалт ба архитектур удирдлагын дарга Алла Шестериков уг хөшөөг зөвхөн хувийн хэвшлийнхэний мөнгөөр бэлтгэж, суурилуулах боломжтойг тэмдэглэсэн юм. “Энэ дурсгалт хөшөөний хэлбэр дүрс нь мэргэжлийн байгууллага, архитекторуудад түүнчлэн хотын олон нийтэд зөвшөөрөгдөж батлагдах шаардлагатай. Хөшөөний гадаад хэлбэр болон төсөв батлагдмагц, бид ивээн тэтгэгчдийг хайж эхлэнэ”- гэж Веркеено хэллээ.
Рихард Зорге 1895 оны арван нэгдүгээр сарын 4-д Бакуд төрсөн. 914 онд немцийн армид сайн дураар элсэж орсон бөгөөд Дэлхийн Нэгдүгээр дайнд оролцсон юм. Дайны талбарт гурван удаа шархтаж байсан. 1919 онд Германи Коммунист намд элссэн. 1924 онд Зорге Москваруу явсан бөгөөд зөвлөлтийн иргэн болсон. 1929 онд Яном Берзины удирдсан зөвлөлтийн цэргийн тагнуулд элсэн орж- Ика Рихарович зонтер, Рамзай, Инсон г.м. нэрийн доор үүрэг гүйцэтгэж байсан. 1920-1932 онуудад тэр Хятадад амжилттай ажиллан агентийнхаа сүлжээг бүрдүүлж маш үнэтэй мэдээлэл дамжуулж байсан. Хятадаас Германд буцаж ирээд Зорге цэргийн тагнуул болон гестаптай ажлаа холбож, улмаар Германи Үндэсний-социалист намын гишүүнд элссэн.
Зорге ба түүний бүлэг Япони болон ЗСБНХУ-ын хооронд болзошгүй дайныг тогтоон барихад мөн Европыг дайнаас сэрэмжлүүлж анхааруулахад ихээхэн хувь нэмэр оруулсан билээ. Зөвлөлт Холбоот улсад герман довтлохоос дөрвөн сарын өмнө Зорге зөвлөлтийн засгийн газарт Аугай Эх Орны дайныг эхлүүлэх өдрийг мэдээллэсэн билээ. 1941 оны аравдугаар сарын 18-д Рихард Зорг болон түүний туслахуудыг японы засгийн газар баривчилсан юм. 1944 оны арван нэгдүгээр сарын 7-д токиогийн шоронд тэр цаазлагдсан байна.
1964 онд Рихард Зоргед Зөвлөлт Холбоот Улсын Баатар цол нэхэн олгосон. Москва, Липцек, Казани,Уфе, Росто-на-Дон, Новосибир, Санкт-Петрбургед түүнчлэн Казахстаны нийслэл-Астанад гудамжуудыг Рихард Зоргегоор нэрлэсэн билээ.
Ц.Пүрэвдорж
