Би 10 жилд байхдаа бүр төгссөн төгстлөө ангийнхаа хамгийн муу англи хэлтэй сурагч байлаа. Гэхдээ би 10 жилийн сургуулиа төгссөнийхөө дараа Англи хэлийг маш эрчимтэй сурч Малайзад магистрийн зэрэг, 2018 онд Өмнөд Сиатлийн Дээд Сургуулийг төгссөн. Мөн одоо мэргэшсэн Life Coach болохоор Seattle Life Coach academy-д суралцаж байна.
2012 оноос анх ном орчуулж, хэвлэгдэж гаргасан болоод хэвлэгдэж амжаагүй 10 гаруй ном зохиолтой болсон. Мөн НҮБ-н Хорт бодисын тухай хууль боловсруулалтан дээр Монголын талыг хариуцан орчуулагчаар ажиллах болоод синхрон орчуулга хийх гэх мэт нэлээд олон ажиллууд дээр ажиллаж байсан.
За тэгэхлээр ангийн хамгийн муу Англи хэлтэй хүүхдээс яаж өдий хүрсэн тухай хэдхэн энгийн зүйлсийг хуваалцая. Та хэд маань хэрэгжүүлж үзээд бас амжилтанд хүрээрэй.
Миний багахан амжилт наддаа бахархам байдаг бөгөөд та бүхэн үүнээс хэд дахин амжилтанд хүрэх боломжтой! Бас энэ аргачлалаас авахыг нь авч хаяхыг нь хаян, их аяндаа бага ч гэсэн ашиглаарай гэж хүсье!
1. Үг битгий цээжил. Харин түүний оронд богино өгүүлбэрүүд цээжилж заншаарай. Жишээ нь бид ганцхан “өглөөний цай” гэдэг үгийг цээжилчихээд эргэн тойронд нь юу хэлэхээ мэдэхгүй зогсохын оронд “Та өглөөний цайндаа юу уусан бэ?” гэдэг өгүүлбэр цээжилбэл хүн бүрээс асууж, ярих зүйлтэй, буцаагаад нөгөө хүнийхээ хариултаас ямар нэгэн зүйл сурч авна. Би маргааш гадаад хүнтэй уулзана гэж мэдэж байгаа тохиолдолдоо шинэ 2 өгүүлбэр оройжин цээжлээд маргааш нь очиж асуугаад, ярилцаад, маргааш нь дахиж асууж явсаар хүмүүстэй харилцах наад захын харилцан яриагаа өөрийн болгосон байсан.
2. Та бүхэн кино үзэхдээ аль болох Англи хэл дээр мөн subtitle-тай нь үзэж байгаарай. Кино дотор гарч буй бүх үйл явдал нь бидний өдөр тутмын амьдралын нэгээхэн хэсгүүд байдаг. Тиймээс бид кинон дээрх өгүүлбэрүүдийг ойлгон өөрийн болгосноороо Англи хэлийг өдөр тутамдаа хэрэглэхэд илүү дөхөм болох юм. Хэрэв та эмнэлэгийн талын үг өгүүлбэр сайн сурья гэвэл Grey’s Anatomy цувралыг үз. Хэрэв та хууль, шүүх, гэмт хэрэгтэй холбоотой үг, нэршил өөрийн болгоё гэвэл Forensic Files цувралыг үз. Өдөр тутмын амьдралын талаар сонсьё гэвэл Friends цуврал, харин ажлын байрны өдөр тутмын үгсийг мэдэж авахыг хүсвэл Office цувралыг заавал үзээрэй.
3. Өдөр бүр Англи хэл дээр нэг хуудас ном унших зуршилтай болох. Та хүүхдийн үлгэрийн номноос эхэлж болно. Тухайн номоо ойлгохгүй байсан ч болно. Учир нь энэхүү унших зуршил нь таныг ойлгодог болгоход чиглээгүй харин таныг өдөр бүр Англи хэл дээр ном уншин өгүүлбэрийн бүтцийг ойлгож, үг нүдэлж авахад тус дөхөм болох юм. Олон дахин харсан үг бидний нүдэнд цээжлэгдэж, дараа нь дахин хаа нэг газар хармагцаа бид шууд санаж байдаг. Тэр үедээ бид ганц удаа толь бичигнээс хараад л өөрийн болгочихно. Мөн чангаар унших нь өөрийн дуудлагаа засахад маш тустай арга зам юм. Та хүсвэл Wimpy Kid Diary болон Wonder номнуудыг олж авч уншаарай гэж зөвлөмөөр байна.
4. Англи хэл дээр дуу сонсох. Та машинд явахдаа, гэрээ цэвэрлэхдээ ер нь юу ч хийж байсан Англи хэл дээр дуу сонсож байгаарай. Дуу хөгжим биднийг амар тайван, аз жаргалтай болгоод зогсохгүй мөн тухайн дууг сурах, дагаж дуулах хүсэл тэмүүллийг өгдөг. Бид яг зөв дуудлагатай дууг сонсож, дагаж дуулж сурснаараа Англи хэлний ярианы дуудлага маш цэвэр болно. Та хамгийн эхэнд YouTube дээрх Bounce Patrol болон Cocomelon гэсэн хоёр сувгийг дагаж тэдний дууг дуулж сураарай. Хүүхдийн дуунууд боловч бидний өдөр тутамд хэрэглэгддэг гол өгнүүдийг агуулсан бөгөөд дагаж дуулахад маш тустай байдаг.
5. Дүрмийг одоохондоо март. Монгол хүн бүрт тохиолддог хамгийн том сул тал бол дүрмийг хэтэрхий олон жил үзэж, хэрэглээ ярианд анхаарлаа хандуулаагүйд байдаг. Тиймээс ярих үедээ байнга дүрмээ бодож, зөв л ярих ёстой гэж зүтгэсээр амнаасаа огт үг гаргаж чадалгүй хоцордог. Түүний оронд дүрмээ түр мартаад шууд өөрийн толгойд орж ирж буй үгсээ хэлээд хэрэглээд үзээрэй. Бид хэрэглэж, ярьж байж л Англи хэлнийхээ буруу зөрүүг мэдэж авна.Хүүхэд анх хэлд орохдоо шууд төгс илтгэгч шиг ярьж эхэлдэггүй шүү дээ. Харин эхлээд нэг үг, хоёр үг, тэгээд өгүүлбэр хэлдэг. Цаг хугацаа явсаар түүнийхээ хэрээр чадвар дээшилдэг. Бидний хувьд ч гэсэн яг адил. Бид эхлээд үг, дараа нь өгүүлбэр, түүний дараагаар зөв өгүүлбэр гэсэн бүтэцтэйгээр ярих хэрэгтэй.
6. Радио дагаж ярих. Нөхөр маань энэхүү аргыг байнга хэрэглэдэг. Машинаа бариад ажилдаа явахдаа радиогоор мэдээ уншиж буй Америк хүнийг даган үг бүрийг нь хэлдэг. Хэрэв дунд нь алдчихвал дараагийн үгнээс нь үргэлжлүүлээд явдаг. Ингэснээр зөв дуудлагатай болохын хажуугаар ярианы хурд маш сайтай болдог. Монголд шууд сонсох Англи хэл дээрх радио байхгүй болохоор та нартаа сонсож болох podcast-уудыг санал болгоё. Culips English Podcast, The English We Speak, All Ears English Podcast гэсэн эдгээр podcast-уудыг сонсоорой.
7. Өөрийн видео бичлэгийг хийх. Сонин сонсогдож магадгүй ч хамгийн үр дүнтэй арга. Та өдөр бүр ямар нэгэн сэдэв бэлтгээд түүнийгээ өөрөө ярьж, тэр ярьж буй үеээ өөрөө видео бичлэгээр бичиж аваарай. Дараа нь үзэхэд бага зэрэг эвгүй байдаг ч яриагаа сонсох үедээ би ямар үгээ буруу хэлдэг, ямар сул үг хэрэглэдэг, ярих үедээ ямар үйлдлүүд гаргадаг гээд бүх сул талаа мэдэж авах боломжтой. Тэр сул талуудаа харсныхаа дараа дахиад хийгээд үз, өмнөхөөсөө арай дээрдэнэ. Түүний араас дахиад хийж явсаар хэний ч туслалцаагүйгээр маш хурдан сайжирсан байдаг.
8. Америк, Англи (унаган хэлээр нь ярьдаг) найзуудтай болох. Хэрэв бид үнэхээр сайн сурахыг хүсвэл жинхэнэ мэддэг хүмүүсээс сурах нь зүй ёсны хэрэг. Хэрэв та гадаад хүмүүстэй харилцаад эхэлбэл тэдний асуултанд хариулах, тэдэнд өөрийгөө ойлгуулахын тулд маш их мэрийж, хичээх хэрэгтэй болно. Монголд маш олон гадны мэргэжилтэнгүүд ажилладаг болсон. Тиймээс өнөөдөр зориг гарган хамт ажилладаг гадаад хүнтэйгээ яриад үзээрэй. Таныг маш сайхан хүлээж авна гэдэгт итгэлтэй байна.
9. Хэзээ ч битгий зогс. Англи хэлийг хэдэн сар сургалтанд сууснаар, хэдэн жил гадаадад байснаар сурчихдаггүй. Эдгээр зүйлс танд суурийг нь тавьж өгөх бөгөөд та өдөр бүр Англи хэлийг хэрэглэж, ашиглаж, бусдаас суралцсанаар илүү сайжруулах боломжтой. Хүн аливаа зүйлийг 60 хоног тасралтгүй хийснээр тухайн зүйл нь зуршил болж үлддэг гэдэг. Тиймээс та дээрхи зааврын дагуу 60 хоног хичээгээд үзээрэй. Тэгвэл та цаашид зуршлынхаа дагуу өдөр бүр хичээллэсээр байх болно.
10. Хэзээ ч битгий ичээрэй. Намайг анх Англи хэл сурч эхэлж байхад маш олон хүмүүс шоолдог байлаа. Аялга муутай, ойлгохгүй байж ярьдаг гэх мэтчилэн. Гэхдээ би ярих гэж оролдохгүй л бол тэр байрандаа тэдэнд шоолуулсаар байна гэдгээ мэдсэн учраас түүнийг тоолгүй ярьсаар, хийсээр Англи хэлээ өдий зэрэгт хүргэсэн. Англи хэл сууж сурдаг хэл биш харин айлгүйтэж сурдаг хэл гэж би боддог. Эцэст нь хэлэхэд одоо хэн байх нь бус ирээдүйд хэн болчихсон байх нь хамгийн чухал учраас ирээдүйд өөрийн бий болгох тэрхүү гайхамшигт хүн рүүгээ харан урамтайгаар алхаарай.
БАЯРАЛЛАА .