Энд нэг зүйлийг дурдахад, Монгол, Америкийн Засгийн газар хоорондын хамтын ажиллагааны хүрээнд АНУ-д хууль бусаар орж ирсэн Монголоос гаралтай археологийн болон түүх, соёлын үнэт зүйлсийг буцаан олгох болсон. Үүнтэй холбогдуулж АНУ-ын Гааль, Хилийн Хамгаалалтын Албатай байгуулж буй \”Өмч хөрөнгийг харилцан маргаангүй нөхцлөөр хүлээлгэн өгөх” тухай гэрээнд Элчин сайд Б.Алтангэрэл энэ оны хоёрдугаар сарын 4-ний өдөр Вашингтон хотноо гарын үсэг зурсан. Энэ асуудлыг хөндөж Б.Болдод эхний асуултаа тавилаа.
-Америктай харилцан маргаангүйгээр Монгол Улсаас хууль бусаар нэвтэрсэн үлэг гүрвэлүүдийн олдворыг дөрөвдүгээр сард буцааж өгөхөөр болсон тухай мэдээлэл байна. Энэ талаар мэдээлэл өгнө үү?
-Энэ талаар хэвлэл мэдээллээр мэдээлэл гарсан байсан. Үлэг гүрвэлүүдийг буцаах болсон тухай мэдээлэл одоохондоо тодорхой байхгүй байна.
–Тэгвэл Солонгос Улс руу зорчих виз олгох журамд хөнгөлөлт үзүүлсэн өөрчлөлт орсон. Энэ журам нь ямар үр дүн үзүүлж байгаа бол?
– 2015 оны дөрөвдүгээр сараас эхлэн БНСУ-ын ЭСЯ виз олгох журмаа хөнгөвчилсөн. Тодруулж хэлбэл, БНСУ руу 90 хоногийн хугацаатай зорчих визийн журамд гурван өөрчлөлт оруулсан. Визийн гол өөрчлөлт бол тодорхой хөнгөлөлт оруулсан байгаа. Энэ талаар Солонгос Улсын Элчин Сайдын яамнаас ямар ямар өөрчлөлт орж, хэрхэн хэрэгжиж байгаа талаар нэлээд дэлгэрэнгүй мэдээлэл авах хэрэгтэй.
–Одоогийн байдлаар Солонгос Улсыг зорьсон хэчнээн иргэд байгаа вэ. Тэднээс буцаж ирсэн иргэд байна уу?
-Одоогийн байдлаар 35 000 орчим монгол иргэн тэнд ажиллаж, сурч байгаа. Албан ёсоор хөдөлмөр эрхлэж байгаа 7985, суралцаж байгаа 3722, хууль бусаар хөдөлмөр эрхэлдэг 8000 орчим иргэн байна. Үлдсэн нь бусад зорилгоор оршин сууж байна.
-Солонгос Улс руу сурахаар явсан иргэд сурахгүйгээр тэндээ ажил хийж эхэлсэн тухай яригдаад байгаа. Энэ үнэн юм уу?
-Энэ тухай болон Солонгосын визтэй холбоотой мэдээллийг Солонгос Улсын Элчин сайдын яамнаас аваарай. Бидэнд албан ёсоор энэ талаар мэдээлэл ирээгүй.
– Ойрхи дорнод, Сир Улсад үүссэн нөхцөл байдал дэлхийн нийтийн анхаарлыг татаж байгаа. Үүнд Монгол Улсын гадаад бодлого ямар байр суурь баримтлаж байгаа вэ?
-Монгол Улс Ойрхи дорнод, Сирид үүсээд байгаа нөхцөл байдлыг аль болох даамжруулахгүй шийдүүлэх байр суурьтай байгаа. Гэхдээ ерөнхийдөө манай гадаад бодлого төвийг сахисан хандлагатай байна.
-Австри Улсаас Монгол Улсын иргэнийг гаргах асуудал үүссэн. Үүнд Гадаад хэргийн яам ямар байр суурьтай байна вэ. Одоогийн байдлаар хэчнээн иргэнийг гаргаж эхэлсэн юм бол. Энэ тухай мэдээлэл байна уу?
-Австри Улсад цагаачлал хүссэн иргэдийг буцаан гаргах шийдвэрийг Австри Улсын Засгийн газраас гаргасан. Одоогийн байдлаар монгол иргэдийг гаргаад байна гэсэн мэдээлэл бидэнд ирээгүй. Ер нь өөрийн улсаас гадаад иргэдийг гаргах тухай асуудал бол Австри Улсын бүрэн эрхийн хүрээнд хийгдэж байгаа шийдвэр юм. Сүүлийн байдлаар Австри Улсад 2500 монгол иргэн оршин сууж байгаа мэдээлэл байна.
-Сүүлийн байдлаар Монгол Улсаас гадаадын оронд хэчнээн иргэд цагаачилж явсан тоо баримт байдаг вэ?
-Хамгийн сүүлийн баримтаар гадаадын 58 оронд 125 000 монгол иргэн оршин сууж байна гэсэн баримт бий. Үүнээс албан ёсны зөвшөөрөлтэй 172 монгол иргэн гадаадад байгаа. Цагаачилсан иргэдийн тухай мэдээлэл бидэнд нууц байдаг. Яагаад гэвэл энэ тухай ихэнх орнууд Хувь хүний нууцын тухай хуультай холбоотой учир бидэнд албан ёсоор мэдээлэл өгдөггүй юм.
-Тухайлбал, гадаадын иргэнтэй гэр бүл болсон эрэгтэйчүүд, эмэгтэйчүүдийн тухай тодорхой мэдээлэл байдаг уу?
-Гадаадын иргэнтэй гэр бүл болсон монгол иргэдийн тоо байдаг. 2016 оны нэг сарын байдлаар 1070-аад монгол иргэн гадаадын иргэнтэй гэр бүл болсон албан ёсны мэдээлэл байгаа.
-Насны хувьд ямар хүмүүс байна вэ?
-Гадаадын иргэнтэй гэр бүл болж байгаа монгол иргэдийн 90 хувь нь эмэгтэйчүүд байдаг. Насны хувьд 20-30-аад насны эмэгтэйчүүд байна.
-Ямар түвшний монгол иргэд гадаадын иргэнтэй гэр бүл болж байна вэ. Жишээ нь, дээд мэргэжилтэй монгол иргэд байна уу. Эсвэл өөр түвшний юу. Миний сонсож мэдсэнээр гадаадын ажилгүй юм уу, архи уудаг иргэнтэй гэр бүл болсон тохиолдол их байдаг гэсэн. Энэ үнэн юм уу?
-Энэ чиглэлээр нарийвчилсан судалгаа хийх боломжгүй байгаа. Зарим монгол иргэд Монголын Элчин сайдын яамандаа очиж бүртгэлээ хийлгээгүй байдаг. Тиймээс бид монгол иргэд гадаадын ямар иргэнтэй ханилж байгааг хэлэх боломжгүй байна.
Ярилцсан Б.БАЯРМАА
www.breakingnews.mn