ЗГХЭГ-ын дарга Д.Амарбаясгалан Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэрт ажилласан.
Энэ үеэр тэрээр “2010 оноос металлургын цогцолбор барина гэж хөрөнгө оруулалтын гэрээ хийсэн этгээдүүд 2014 онд концессын гэрээгээр авснаас хойш 2022 оны дөрөвдүгээр сар хүртэл зөвхөн төмрийн хүдэр экспортолж, зарж борлуулж иржээ. Төр авснаас хойш борлуулалтын орлого буурсан гэж яриад байгаа. Гэхдээ 2014 оноос концесс хэрэгжүүлэгчийн борлуулалт, орлогыг харвал хуурай баяжмал л экспортолж орлого олж байжээ. Концесс эзэмшигч нь үндсэн үүргээ биелүүлэхэд чиглэж ажлаагүй, өр төлбөрт оруулсан учир концессын гэрээг цуцалсан. Гарсан хохирлыг АТГ, СЯ тэргүүтэй ажлын хэсэг дүгнэхдээ,
-
240.8 тэрбум төгрөгийн автозам, төмөр замын төлбөрийг хуйвалдааны замаар зохион байгуулалттайгаар улсаар гаргуулсан. Төмрийн баяжмал экспортлох 55 км төмөр зам, 90 км автозам, цахилгааны шугам сүлжээ барьсан мөнгөө концесст оруулан гаргуулж авсан байна.
-
Концессын гэрээний үед 353 тэрбум төгрөгийн өртэй болжээ. Өрийн төрөл гэвэл татвар, НӨАТ гэх мэт. Төрд үйлдвэрийг авах үед 122 тэрбум байсан. Ингээд хурааж авсны дараа хууль хяналтын байгууллага шалгаад үзэхээр орлогоо нуун дарагдуулж байсан. Нуун дарагдуулсан учир 230 тэрбум төгрөгийн өр тооцож байна.
-
280 тэрбум төгрөгийн зээлийг ХХБ, Улаанбаатар хотын банкаас авсан. Үйлдвэрийн өмчийг барцаалж авсан зээл нь ХХБ-аас Кью Эс Си ХХК руу шилжсэн байна.
Гэх мэтчилэн ажлын хэсэг 1.2 их наяд төгрөгийн хохирол байна гэж дүгнэсэн. Үүнээс гадна алдагдсан боломж бас бий. Төмрийн хүдрийн баяжмалыг борлуулахдаа зах зээлийн үнээс хэт доогуур зарсан, хөнгөлөлт үзүүлсэн байна. Үүнийг бодоод үзвэл 3.5-5 их наяд төгрөг болж байгаа юм. Гэвч үйлдвэрийн борлуулалтын орлого 1.8 их наяд төгрөг. Гааль дээр ингэж мэдүүлэгдсэн учир энэ мөнгөн дүн л манайд орж ирж байна. Бусад төлбөр нь гадаад зах зээл дээр байна гэж хардаж байна. Аль оффшор бүсэд ямар хөрөнгөтэй болсон бэ гэдгийн араас хууль хяналтын байгууллага орж, шалгах ёстой. Монголын баялаг ард түмнийх байх ёстой байтал борлуулалтын орлого гадаад зах зээл дээр байж болохгүй.
Мөн АМНАТ-ын орлогыг бодох ёстой. Тиймээс Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэрийг концессоор авсан этгээдүүд өнгөрсөн долоон жил гаруй хугацаанд төрд болон ард түмэнд 2.8 их наядын хохирол учруулсныг Засгийн газар дүгнэж байна. Ийм хохирлоос гадна металлургын цогцолбор барихад хугацаа алдлаа. Ийм их өртэй, хохиролтой ААН-тай гадаадын болон дотоодын хөрөнгө оруулагч хамтарч ажиллахгүй. Төрд авснаас хойш хөрөнгө оруулалт судалсан. Бидэнд тавьж буй ганц шаардлага нь өр төлбөрөө барагдуул, маргаанаа эцэслэ гэсэн. Тиймээс Засгийн газар шилжүүлэн авсандаа эргэлзэхгүй байгаа. Харин хөрөнгө оруулалт хийж, цогцолбор барина гэчихээд ард түмнийг хууран мэхэлсэн этгээдүүдэд хууль хяналтын байгууллага хариуцлага тооцоход нь хамтран ажиллана” гэлээ.
