Баабарын
хэлсэнчлэн энэ удаагийн сонгуулийн үр дүн МАН-ын хувьд сүүлчийн боломж гэдэгтэй
санал нийлж байна. Харин АН-ын аугаа ялалтын эхлэл гэдэгтэй санал нийлэхгүй
байна. Учир нь, өнгөрч буй дөрвөн жилд бид бүхэн Ардчилсан намыг засаглаж чадахгүй
юм байна гэдгийг хангалттай харж, ард түмэн ч өмнө нь хийсэн алдаагаа дахин
давтсандаа харамсаад барахгүй, түүнийхээ горыг амсахын дээдээр амсав.
Тиймдээ
ч, элгээрээ хэвтэж шавартайгаа хутгалдсан атлаа дээрээсээ АН-ын \”ач”-аар өр
зээл, ажилгүйдэл, шударга бус байдал, авлигал хээл хахууль, татвар дарамтаар \”дэвсүүлж”
байсан ард түмэн эцсийн хүчээ шавхан байж МАН-ыг сонгосон нь энэ.
Ардчилсан нам
түүхэндээ хоёр удаа засаг барьсан бөгөөд 1996-2000, 2012-2016 онуудад юу
болсныг ард түмэн одоо ч мартаагүй. 1996-2000 онд банкууд дампуурч, Засгийн
газар хэдэнтээ огцорч, албан тушаал, авлига хээл хахууль гаарсан он жилүүдэд
ард түмний амьдрал эрс муудаж, улс орны байдал уруудан доройтож байв. Тиймээс
2000 оны сонгууль эхлэнгүүт ард түмэн АН-д ганцхан, МАН /тухайн үед МАХН/-д 72
суудал өгч байв. Ардчилсан намд төрийн эрх атгуулж болохгүй юм байна гэж
ухаарсан ард түмэн 20-иод жил төрөөс хол байлгаж олонх болгоогүй. Харин 2012
оны сонгуулиар 20-иод жилийн өмнөх алдааг нь зассан байх хэмээн итгэж дахин
олонх болгосон нь ёстой андуурсан итгэл байв. 1996-2000 онуудад үгээ хэлж, \”үсээ
зулгаасан” ард түмэн 2000 онд МАН-ыг үнэмлэхүй олонх болгож байсан шиг үйл
явдал энэ удаагийн сонгуулиар давтагдсан нь түүхийн бодит үнэн. Магадгүй энэ
түүхээр АН дахиад 20 жил олонх болохгүй байх.
Нөгөө талаас тэдний тавьсан өр
зээлийг дарж, улс орныг 17.3 хувийн эдийн засгийн өсөлттэй орон болгож
мандуулахад дахиад 20 жилийн хугацаа ч шаардагдаж магад. Өнгөрсөн жилүүдэд өрийг
өглөг болтол нь зээлж, зээлсэн мөнгийг өр гэж үзэхээ болитлоо өр зээл тавьж,
андуурсан АН-ын гайг МАН мангуурахгүй яваад ч нэлээд хэдэн жилийн дараа л дарах
дүр зураг харагдаж байна. 2012 онд 17.3 хувь буюу дэлхийн хамгийн өндөр
өсөлттэй эдийн засагтай орон байсан Монгол Улс өнөөдөр 0.1 хувь буюу дэлхийн
хамгийн бага өсөлттэй эдийн засагтай орнуудын нэг болчихоод байна. Энэ бол яах
аргагүй ухралт. 2012 оноос хойш дөрөвхөн жилийн дотор сүүлийн 20 гаруй жилийн
хугацаанд гадаадаас зээлсэн МАН-ын өртэй эн тэнцэхүйц их хэмжээний өр зээл тавьсан
АН өнгөрсөн хугацаанд юу хийв. Ард түмний амьдралд ашиг багатай, насжилт
багатай оновчгүй бүтээн байгуулалт хийв. Энэ их мөнгөөр, иргэн бүрээ 15 сая
төгрөгийн өрөнд оруулсан их мөнгөөр \”Шинэ нийслэл хот” босгож ч болохоор байв. Метрогүй
метрополис хотын иргэдийн хамгийн ихээр хүсдэг нөгөө Таван шараас Амгалан
хүртэлх метроны ажлыг хийж ч болохоор байв. Адаглаад ажлыг нь эхлүүлчихсэн бол
АН-ыг дахин сонгож, ажлаа дуусга хэмээн захих байсан.
4-5-хан жилийн өмнө 650
төгрөг гэдэг байсан Атар талх өнөөдөр 1300 төгрөгт хүрлээ. Тухайн үед 650
төгрөгөөр юм юм авч болдог байсан бол өнөөдөр 1000-аас доош төгрөгөөр авдаг юм
байхгүй болжээ. Осолдохгүй хоёр удаа автобусанд сууж байна. Бондоор бордсон өнгөрсөн
дөрвөн жилийн хугацаан дахь Монгол Улсын эдийн засгийн үнэ цэнэ нь ердөө л энэ.
Гавьяа нь Атар талх хоёр дахин нэмэгдэж, ард түмэн хоёр биш дөрөв хуваасны
нэгийг нь худалдаж авдаг болсон явдал юм. Тиймээс энэ сонгуулиар ард түмэн
МАН-ын нэр дээрх \”бор халзан хонь” байсан ч сонгов. Эсрэгээрээ ард түмэн АН-ыг
хонь малаас дор үзэж, үнэ цэнэгүйд тооцов. \”Ардчилагчид”-ын дуурайдаг АНУ-ын
Ардчилсан нам хүний эрхийг дээдэлдэг. Харин манайд Ардчилсан нам дарангуйлал
тогтоож, юм л бол барь, хорь, цагд, шалга, шийтгэ гэдэг тушаал өгдөг болсон
байсан юм.
Мөн өнгөрсөн 4 жилийн хугацаанд шударга бус байдал газар авсныг
гэрчлэх нэгэн зүйл нь ард түмний амьдрал ингэтлээ доройтсон байхад
хадгаламжийн хэмжээ 7.7 их наяд төгрөг буюу 5.2 хувиар өссөн явдал юм.
Банкны гол эх үүсвэр болсон валют,
төгрөгийн хадгаламжийн өсөлттэй дүнгээс баян хоосны ялгаа, баялгийн тэгш бус
хуваарилалт хэр зэрэг бодитой байгааг харж болно. Гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт
огцом багасч, банкууд
мөнгөгүй болсон энэ үед хадгаламжийн
хэмжээ өсч, хуримтлал нэмэгдсэн нь нэгийг өгүүлнэ. Энэ бүхний эцэст өнгөрсөн дөрвөн жилийн хугацаанд иргэн
бүрээ 15 сая төгрөгийн өртэй болгосон энэ их өр зээлний зарцуулалтыг АН, МАН-ын
аль нэг нь ард түмэнд тайлагнаж, \”авсан, идсэн” хэмээгдэж буй Таван
Толгой-Гашуунсухайт чиглэлийн шинэ төмөр зам, Нүүрс хөтөлбөр, Цэвэр агаар сан,
Таван Толгойн гэрээ, Оюу Толгойгоос 2023 оноос эхлэн хүртэх байсан ашгийг 2037
он болгож хойшлуулсан Дубайн гэрээ, Олон улсын шүүхэд ялагдал хүлээсэн Гэр
хорооллын дахин төлөвлөлт гэх мэт ажлууд үнэхээр Монгол Улсын төлөө, Монгол
хүний төлөө байсан эсэхийг тогтооно гэдэгт найдна.