Улаанбаатарын утаа урьд хожид байгаагүйгээрээ ихэснэ

$\"\"$

Гаднын шинжээчид
энэ жил 2009 оноос хойшхи Монголын хамгийн хүйтэн өвөл болж, зуд нүүрлэнэ гэдгийг
тэмдэглэсэн. Хүйтрэхийн хэрээр хүмүүсийн гал түлэлт нэмэгддэг бөгөөд үүнтэй
холбоотойгоор энэ жил урьд хожид байгаагүйгээр их угаар үүсэх нь.

Жилээс жилд
нэмэгдэж буй агаарын бохирдол, утааны хэмжээг бууруулах ажлыг худлаа ч гэсэн
хийсээр ирсэн Засгийн газар энэ жил бууж өгч, утаанд нэг ч төгрөг
төсөвлөсөнгүй. Энэ нь утааг бууруулах ажил үр дүнгүй хийгээд хойшид ахиц
гарахгүй ажил гэдгийг батлав. Гэхдээ өнгөрсөн хугацаанд агаарыг бохирдлыг
бууруулах ажилд Монголын Засгийн газар бус гаднын улсууд, тэдгээрийн
байгууллагуудаас ирсэн хандивласан
мөнгийг зарцуулж ирсэн бөгөөд ингэхдээ ихэнхийг нь хувааж идсэн.

Агаарын
бохирдлыг бууруулах ажилд хамгийн их хөрөнгө мөнгө орсон ажил нь АНУ-ын Мянганы
сорилтын сангийн санхүүжилтээр явагдсан \”Цэвэр агаар” төсөл юм. Өдгөө энэ төсөл
дээр ажиллаж байсан удирдах албан тушаалтнууд залилангийн хэргээр шалгагдаж,
замхрах тийшээгээ хандав. Тэгвэл хүйтэн өвөл хаяанд тулсан энэ үед олон арван
тэрбум төгрөг зарцуулсан \”Цэвэр агаар” төслөөс ердөө хаалганы бариулууд дээрх \”Цэвэр
агаарыг тат”, \”Бохир агаарыг түлх” гэсэн халтардаж, сэмэрсэн цаасан наалтууд л
үлджээ. Магадгүй энэ цаасан наалтууд төсөл дээр ажиллаж байсан хүмүүсээсээ илүү
ийм төсөл явагдсан юм шүү гэдгийг батлаад байх шиг.

Ер нь тэгээд жил жилийн
агаарын бохирдлыг бууруулах ажил хэн нэгний халаасыг зузаалах ажил болж ирсэн
бөгөөд \”Үүр битгий цайгаасай” гэдэг шиг \”Утаа битгий арилаасай” хэмээх
улстөрчдийн хий хоосон жүжиг болон хувирчээ. Угаасаа хүн төрөлхтөн галыг
ашиглаж ирсэн цагаасаа хойш аюулгүй байдлын үүднээс утаа гаргалгүйгээр гал түлэх аргыг олох гэж хичээж, өдийг хүртэл
олоогүй байхад манайд дэлхийн түүхэндэх хамгийн том нээлт болмоор \”Утаагүй зуух”
гэгчийг бүтээж, утааг бууруулах ажил хийсэн нь өдгөө ямар үр дүнтэй ажил байсныг
бэлхнээ харуулна.

Энд олон тоо баримт дурдалгүй ганцхан жишээ дурдахад, агаарын
бохирдлыг хэмжих гол үзүүлэлт нь агаар дахь нарийн ширхэгтэй тоосонцор байдаг
бөгөөд дэлхийн жишигт үүний зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ нь 1 шоо метр агаарт 30
микрограмм байдаг. Харин манайд өвлийн улиралд 1 шоо метр агаарт 1000
микрограмм хүрч байна. Үүний улмаас ханиад, томуу, томуу төст өвчин, улаан хоолой,
уушиг, нүд тархи, дутуу төрөлт, нярайн янз бүрийн өвчин гээд олон төрлийн өвчин
үүсч, дундаж наслалт огцом буурч эхэлсэн байна.

Олон улсаас гаргадаг \”Дэлхийн
хамгийн бохир агаартай 10 хот” жагсаалтад Ираны Ахваа хотын дараа хоёрдугаар
байр эзэлдэг Улаанбаатар хот \”Дэлхийн хамгийн бохир агаартай 10 нийслэл хот”
гэнгүүт байр урагшилж тэргүүн байр эзэлдгийг нэг л анзаарахгүй байх шиг.
Угаасаа \”Дэлхийн хамгийн бохир агаартай 10 нийслэл хот” жагсаалтад Бээжин хотын
дараа хоёрдугаар байр эзэлж ирсэн Улаанбаатар хот нэгт бичигдээгүй байна хэмээн
тайвширч суух хооронд урд хөршийн нийслэл аль хэдийнэ арагш ухарсан юм.

Өдгөө
ард иргэдийнхээ дунд \”Утаанбаатар” хэмээн шоглуулах болсон Улаанбаатарын тухай
олон ч хошин нийтлэл гарсан бөгөөд үүний заримаас хүргэе.

Би Монгол хүн

Нүүрсний утаа боргилсон

Хотын хороололд төрсөн би

Нүүрст энэ хотоо

Өлгий минь гэж боддог

Хар манан суунагласан

Алсын бараа ширтээд

Утаат энэ хотоо

Сэтгэл гундуу харахад

Үлээж байгаа угаар нь

Үнэртэхгүй ч байгаа юм шиг