Тавантолгойн 3400 жилийн нөөцтэй гэх байгалийн хийн нэгэн ордод түшиглэсэн туршилтын үйлдвэр нээж байгаа нь
\”Asia Russia Daily” хэмээх гаднын буюу Буриадын сайтад өнгөрсөн намар нэгэн мэдээлэл тавигдаж,
тэрхүү мэдээлэл Монгол Улсыг хэсэгтээ шуугиулсан. Тэрхүү мэдээлэлд
Тавантолгойгоос урьдчилсан тооцоогоор 51 тэрбум шоо метр буюу тоннд шилжүүлбэл
40 сая тонн нөөцтэй байгалийн хийн орд илэрснийг дурдсан юм. Энэ нь одоогийн
байдлаар жилдээ 28 мянга орчим тонн байгалийн хий ашигладаг Монгол Улсыг яг энэ
хэрэглээгээр нь 1700 жил тэжээх их нөөц аж.
\”Монгол Улсыг 1700 жил тэжээх
байгалийн хийн орд илэрлээ” гэх гарчиг бүхий энэ мэдээлэл олон нийтийн хүртээл
болсны дараа үл итгэгчид болон итгэгчдийн хооронд ширүүхэн маргаан өрнөж,
албаныхан дээрх орд илэрснийг баталснаар энэхүү маргаан өндөрлөсөн юм. Гэхдээ
Монгол Улс байгалийн хий бараг ашигладаггүй орон, ашиглаад ирвэл жилдээ 28
мянган тонн бус хэдэн сая тонноор нь хэрэглэх учир 1700 жил гэдэг үгийг ихэд
шүүмжилж, 40, 50 жил ашиглана гэсэн хариулт өгсөн. Тэгвэл үүнтэй зэрэгцэн
Тавантолгойгоос байгалийн хийн орд илрүүлсэн Өмнөд Солонгосын KoGas /Korea Gas/ компани энэ ордыг ашиглах хүсэлтээ илэрхийлж эхний ээлжинд 8.6 сая ам.долларын
хөрөнгө оруулалт хийсэн. Мэдээж энэ том ордыг манайхан гаднынханд дангаар нь ашиглуулахыг
хүссэнгүй төрийн өмчит \”Эрдэнэс Тавантолгой”, \”Элгэн” ХХК болон Өмнөд
Солонгосын бас нэгэн компани болох \”GS E&C” нарын нийтдээ дөрвөн компани хамтарч байгалийн
хийг олборлох туршилтын үйлдвэрийг эхлээд байгуулж, нээлтээ хийсэн.
Яг энэ
нээлтэн дээр төрийн өмчит \”Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн зүгээс урьдчилсан тооцоогоор тогтоогдсон нөөц онолын
хувьд хоёр дахин их байдаг гэж ам алдсан бөгөөд энэ
үгээр нөгөө адлагдсан 1700 жил маань хоёроор үржиг
дэж 3400 жилийн нөөц болов. \”Урьдчилан
тогтоож батлагдсан гол цөм болсон нөөц нь олборлоод ирэхээр угаасаа хажуу
хавиргаа гэж хамж шимсээр байгаад хоёр дахин нэмэгддэг” гэж учир мэдэх хүмүүс
ярих юм билээ. 3400 жил асар том тоо шүү. Он тоолол тоолоод 2016 дахь жил
дээрээ явж байна гэж бодохоор. Тэгэхээр албаны хүмүүсийн хэлснээр нөгөө 40, 50
жил ашиглаад дуусах нөөц маань 100 жил болж байх шиг байна. Ямартай ч, хэдэн
жил нь гол нь биш яагаад энэ ордыг нууцлах болов. Нөгөө талаас Өмнөговиос
үүнээс дутахааргүй байгалийн хийн орд нэг биш илэрснийг мэдээлсэн юм.
Мөн тэрхүү
байгалийн хийн хоёр дахь том ордыг МАК /Монголын Алт Корпораци/ эзэмших болсныг
ч мөн гаднын сайтад тэмдэглэсэн байсан. Түүнчлэн Тавантолгойн байгалийн хийн
ордыг Улаанбаатартай холбож, нийслэлээ утаанаас нь салгах юм яриад байсан юу
болов. Мэдээж Өмнөговийг Улаанбаатартай хийн хоолойгоор холбох төсөл Монгол
Улсын хувьд маш том ажил байх нь гарцаагүй. Гэхдээ Монгол Улсыг босоо чиглэлд
туулсан хойд, өмнөд хөршийг холбосон хийн хоолойноос л бага ажил байх болов уу.
Гаднынхан, гаднынхан гэж ярьдаг манайханд Лондон мэтийн дэлхийн томоохон хотууд
Улаанбаатар шиг утаатай байгаад нүүрсийг хэрэглээнээс хасч бүх нийтээр газ
ашигладаг болсноор одоо ямар ч утаагүй болсон олон жишээ байна. Эцэст нь, хийн
ордоо Улаанбаатартайгаа холбож утаанаасаа салж урагш хөгжих үү, унхиагүй
царайлж Тавантолгой ч үгүй, \”Талын зам” төсөл ч үгүй тал дээр ганцаараа хоцорсон
хөгжилгүй Монгол Улс болж үлдэх үү гэдэг сонголт л байна.