Хятадын уламжлалт “Луут завины баяр” буюу “Билгийн улирлын тавдугаар сарын 5-ны баяр” өчигдөр тохиожээ. Энэ өдөр Хятадын өнцөг булан бүрт завины уралдаан тэмцээн зохиож, зунз буюу навчинд боосон тутарга идэж, аялж зугаалах зэрэг баялаг агуулгатай арга хэмжээ зохион, баяраа тэмдэглэсэн байна.
2000 гаруй жилийн түүхтэй Луут завины баяр бол Хятадын зүүн өмнөд тэнгисийн эрэг дагуух нутгийн хүмүүсийн усны сахиулсан, луун сахиулснаа шүтэх баяр юм. Хятадын эртний яруу найрагч Чюй Юань эх орноо хайрлах сэтгэлээ илэрхийлэхийн тулд билгийн улирлын 5-р сарын 5-нд гол уруу үсэрч амиа хорлосон гэдэг. Зарим газар билгийн улирлын тавдугаар сарын 5-н бол агуу эх оронч, яруу найрагчаа дурсах баяр ч гэдэг.
Билгийн улирлын тавдугаар сарын 5-н, Сар шинэ, Ханш нээх өдөр, Еэвэн сарын баяр нь Хятадын уламжлалт дөрвөн том баяр юм. Луут завины баярыг 2009 онд ЮНЕСКО-гийн биет бус соёлын өвд албан ёсоор бүртгэснээр, тус баяр дэлхийн биет бус соёлын өвд бүртгүүлсэн Хятадын анхны баяр болжээ.
Энэ өдөр олон хүмүүс луут завины тэмцээнд оролцдог бөгөөд Хятадын олон бүс нутаг, ялангуяа далайн эрэг дагуу газрууд луут завины баярыг маш өргөн дэлгэр тэмдэглэдэг аж. Нэгэн жуулчин хэлэхдээ “Би анх удаагаа луут завины тэмцээнд оролцож байна. Тус тэмцээнд хэдэд орох нь чухал биш, харин луут завины баяраар завины тэмцээнд оролцон, сайхан уур амьсгалыг мэдрэх гэсэн юм” гэв.
Луут завины баярын үеэр Хятадын олон нутагт аагим халуун болдог. Хятадын иргэд энэ баяраар шарилж зэрэг эмийн ургамал чанасан усаар биеэ угаадаг байна.
Эмийн ургамлыг өглөө чанаад шүүсээр нь үдэд биеэ угаана. Олон эмийн ургамалыг том тогоонд хийж, цэвэр усаар тогоог дүүргээд буцалгасны дараа зөөлөн галаар удаан чанаж, идээшиж, өвөрмөц үнэр гарахаар нь хөргөн биеэ угаадаг. Энэ нь арьсны өвчнөөс сэргийлж, шумуул үргээх үйлчилгээтэй. Янз бүрийн арьсны тос олон бий ч хүмүүс эмийн ургамлын шүүсээр биеэ угааж, уламжлалт аргаар дархлаажихыг илүүд үзнэ.
Зунз буюу хулсны навчинд боосон тутарга идэх нь Хятадын олон газрын Луут завины баярын уламжлалт заншил юм. Анх навчинд тутарга, чавга боодог байсан бол өдгөө махны төрөл, жимс боодог болж, Хятадын өмнөд, умардын нутгуудад зунзны төрөл зүйл 100 гаруй тоонд хүрчээ. Бээжингийн “Зан үйлийн музей” тусгай зориулалтын бүс гаргаж, хотын иргэд, жуулчдад зунз боохын сайхныг мэдрүүлжээ. Зарим хүүхэд навчинд тутарга, чавга боож байлаа.
Хонконгийн засаг захиргаанаас ирж, Бээжинд аялж буй Ли Юань “Луут завины баярын сэдэвт иж бүрэн соёлын үйл ажиллагаатай танилцах нь энэ баярын тухай ойлголтыг нэмэгдүүлж, уламжлалт соёлыг мэдэрсэн” гэсэн юм. Амралтын өдрүүдийн араас үргэлжилсэн Луут завины баярын амралтаар илүү олон хүмүүс гэр хотлоороо цуглан, аялж зугаалсан байна.
