Хүүхэд төрөх үедээ маш сул хөгжсөн байдаг. Хэрвээ том хүн хорвоог нүдээрээ хардаг бол нярай хүүхэд түүнийг сонсож, мэдэрдэг. Хүүхдийн сонсгол төрөхөөсөө хавьгүй өмнө ч муугүй хөгжсөн байдаг аж. Хорвоод мэндлэхээсээ хэдэн сарын өмнөөс дуу чимээ сонсож, түүнийг ялгах чадвартай болно. Хэвлийд байгаа нярай хүүхэд гадаад ертөнцөд амьдрах туршлагагүй ч, дууны ая болон жирэмсэн эхийнхээ яриаг ялгаж чаддаг. Төрөөд бүтэн цаг ч болоогүй нялх хүүхэд эхийнхээ яриаг бусад эмэгтэйчүүдийн хоолойноос ялгана. Түүнчлэн шувууны жиргээ, онгоц хүнгэнэх чимээ, тэр ч байтугай, орных нь зүг хивсэн дээгүүр явж буй эхийнхээ намуухан алхааг ч сонсохоор барахгүй, ялгаж чаддаг юм. Хүүхэд амьдралынхаа анхны өдрүүдээс эхлээд нэг юмыг нөгөөгөөс нь ялгах, байрлалыг тогтоохдоо дуу чимээ ашигладаг. Тэр хаанаас чимээ гарч байгааг ойлгож, хэрэв тэр чимээ танил бол хэн өрөөнд нь байгааг ч тодорхойлж чадна. Нярай хүүхэд яахаараа амьдралынхаа анхны өдрөөс эхлээд бараг л том хүнтэй адилхан сонсдгийг эрдэмтэд олж мэджээ. Үүний учир нь тархины хальсны сонсгол хариуцдаг хэсэг нь маш сайн хөгжсөн байдаг ажээ. Анх удаа сонсож байгаа дуу чимээг тодорхойлох нь нярай хүүхдийн тархины хувьд хүндхэн даалгавар гэдэг нь мэдээжийн хэрэг. Иймд хүүхдийн сонсож буй дуу чимээг харж байгаа зүйлтэй нь уялдуулж өгөх хэрэгтэй. Та жаахан туслаад өгвөл сонссон авиа нь хаанаас гараад байгааг хүүхэд ойлгох болно. Шинээр төрсөн хүүхэд энгийн авиа дахин дахин давтсан хөгжмийн нэг нот аль эсвэл ижилхэн давтамжтай тогшилтыг хялбархан хүлээж авдаг гэсэн эндүүрэл байдаг.
Гэтэл хүмүүсийн яриа гэх мэт нарийн төвөгтэй чимээ, татдагийг эрдэмтэд илрүүлсэн. Хүний хоолой чанга сул, бүдүүн нарийн, хурдан удаан ер нь янз бүрээр дуугардаг. Үүнээс гадна хүн бүрийн хоолой, царай зүснийх нь нэгэн адил ерөөсөө давтагддаггүй юм. Энэ нь нярай хүүхдийн тархийг дасгалжуулах маш сонирхолтой сэтгэлийг нь татсан зугаа болдог. Иймд хүүхэдтэйгээ байнга ярьж, аавыг нь ч бас оролцуулж байх хэрэгтэй. Хүүхэд чинь бүхнийг сонсож, тэр нь түүнийг хөгжүүлэхэд тус дэм болдгийг санаж явахад илүүдэхгүй. Хүүхэд эхлээд дуу чимээг чих тус бүрээрээ, тус тусад нь хүлээж авдаг. Зарим чимээг нэг чих нь илүү чанга, нөгөө нь харьцангуй сул хүлээж авдаг нь мэдээж. Үүнээс болоод нярай хүүхдийн тархи яльгүй будилдаг. Гэхдээ зургаан сарын дараа энэ алдаагаа засч, хоёр чихээрээ нэг л чимээ сонсож байгаагаа ойлгодог. Энэ шатандаа хүүхэд маш түргэн өсч гадаад ертөнцийн тухай ихийг олж мэддэг. Хүүхдийн сонсгол харааныхаа хөгжилтэй нягт холбоотой байдаг юм. Эхлээд хүүхэд бидэнтэй адил хол ойрыг ялгаж чаддаггүй хоёр нүдээрээ харсан зүйлийг тусд нь хүлээж авдаг. Гэвч хоёр чихээрээ сонсож сурснаас хойш хараа нь хурдан хөгждөг ажээ. Жишээлбэл, үгийн утга учир ойлгодоггүй бяцхан үр чинь, янз бүрийн авиа гаргахдаа уруулны чинь хэлбэр өөрчлөгддөгийг анзаарах болно. Хүүхэд өдөр ирэх тусам сонсч, шинэ мэдлэгийг тархиндаа шуналтайгаар шингээж, шинээр сонссон дуу авиа бүр түүний хувьд тархийг хөгжүүлэх нээлт болж улам хөгжиж байдаг. Бяцхан үрийнхээ сонсголыг сайжруулахад танд туслах үүднээс цөөн хэдэн тоглоомоос сонордуулъя.
- Шажигнадаг шинэ тоглоом худалдаж аваад, хүүхдийнхээ ард, бас хажууд нь дуугаргаж, сониуч зангий нь хөдөлгөж толгойгоо эргүүлдэг болгож сурга.
- Тасалсагааны энд тэндээс хүүхэдтэйгээ чанга дуугаар ярьж, үйл хөдлөлийг нь ажигла.
- Хүүхэд, бүр хэвлийд байхдаа тогтоочихсон зарим дуу авиа байдаг юм. Эдгээр дуу хаанаас гардгийг түүнд таниулж, жирэмсэн байхдаа сонсож байсан хуурцгийг сонсуулж, уншиж байсан шүлгээ давтах хэрэгтэй. Мартсанаас зарим тохиолдолд эртнээс танил хөгжим нь уйлж байгаа хүүхдийг амархан тайтгаруулдаг.
- Шинэ соргог сонирхолтой дуу авиа сонсгох сайн. Ийм авиагаар орчин тойрныг нь дүүргэ. Дуу дуулж, түүнд үлгэр ярьж, шинэ хөгжим сонсгож хайрлаж, харьцаж байгаарай. Та хүүхдээ хурдан бөгөөд өв тэгш хөгжихөд туслах ёстой.
