Хүн төрөлхтөн сансарын уудам руу тэмүүлсэн түүхэн өдрөөс хойш 55 жил өнгөрчээ

$\"\"$

-Ю.А.ГАГАРИН САНСАРТ НИССЭНЭЭС ХОЙШ 55 ЖИЛ ӨНГӨРЧЭЭ-

Өнөөдөр ЗХУ-ын сансарын нисгэгч Ю.А.Гагарин хүн төрлөхтний түүхэнд анх удаа сансарт ниссэнээс хойш яг 55 жилийг ардаа үджээ.

1961 оны 4 дүгээр сарын 12-ны өдрийн өглөөний 06.50 минутад Гагарин болон түүний орлон нисгэгч Титов хоёрыг суулгасан автобус \”Байконур\” сансарын хөөргөх буудлын нэгдүгээр талбай дээр хүрэлцэн ирэв. Автобусны хаалга онгойж тод улбар шар өнгийн скафандр өссөн Юрий Алексеевич Гагарин гарч ирээд Улсын комиссийн гишүүдэд товч илтгэл өгч хөлөгтэй суужээ. Гагаринд цахилгаан шатаар өгсөж, хөлгийн бүхээгт орж суухад нь Олег Генрихович Ивановский гэдэг сансарын хөлөг зохион бүтээгч биечлэн туслаж байсан нь видео болон гэрэл зурагт түүх болон үлджээ.

$\"\"$

Ю.А.Гагарин \”Восток-1\” хөлгөөр ердөө 108 минут аялсан хэдий ч дэлхий дахины түүхэнд мартагдахгүй түүхэн мөр гаргаж чадсан юм. Орчин үед түүний гаргасан замаар хүн төрөлхтөн амжилттай замнан сансрын уудмын зүг тэмүүлж, олон амжилт, нээлтийн эзэд болж байна. Өнгөрсөн хугацаанд оросууд сансар судлалын салбарт олон амжилт гаргасан байдаг. Тухайлбал анхны эмэгтэй сансарын нисгэгч Валентина Терешкова(1963 оны 6 дугаар сарын 16-нд ниссэн Р.Э), задгай сансарт анх удаа гарсан Алексей Леонов нарыг дурьдаж болно. Мөн оросын нисгэгч Геннадий Падалка дэлхийн тойрог замд 878 хоног 11 цаг 29 минут байж рекорд тогтоож байсан бол Анатолий Соловьев гэдэг нисгэгч 16 удаа задгай сансарт гарсан байдаг.

Ингээд дэлхийн хамгийн анхны сансарын нисгэгч Ю.А.Гагаринтай холбоотой олонд дэлгэгдэж байгаагүй 9 фактыг өгүүлье.

1. Гагарин нь 1934 оны 3 дугаар сарын 9-нд Оросын баруун мужийн Гжатск районы Клушино гэдэг тосгонд 4 хүүхэдтэй айлын гурав дахь хүүхэд болон мэндэлжээ. Хожим энэ тосгоны нэрийг Гагарин болгож өөрчилсөн юм. Аугаа эх орны дайны үед түүний тосгон германчуудад эзлэгдэж Гагарины хоёр том ах эгчийг нь бөөнөөр хорих лагер луу ачуулсан байдаг.

2. Түүнийг анх удаа сансарт хөөрөх үед хүний бие жингүүдлийн нөхцөлд хэвийн ажиллах боломжтой гэдгийг хэн ч мэдэхгүй байсан тул \”Восток-1\” сансарын хөлгийн бүх ажиллагааг бүрэн автомат байдлаар хийсэн байна. Хөлгийн бүхээгт Гагарин \”томоотой\” суугаад явж байхад болох байв. Харин зөвхөн гэнэтийн осол гарсан тохиолдолд хөлгийн удирдлагыг гар удирдлагад шилжүүлэх хатуу тушаалтай байжээ.

3. Нислэгийн өмнө тусгай комиссийн бүрэлдэхүүн олон нисгэгчдээс сэтгэлзүйн болоод бие бялдар, эрүүл мэндийн талаар нарийвчилсан шалгалт авахад Гагарин бусдыгаа ямагт хошуучилж байв. Тэрбээр зан харилцааны хувьд нөхөрсөг, бусадтай нээлттэй харилцаатай хүн байжээ. Мөн түүний өндөр 157 см буюу \”намхан\” байсан нь сонголтод бага зэрэг нөлөөлжээ. Учир нь сансарын хөлгийн бүхээгийн өргөн нь 2 метр тул тэр дотор зөвхөн намхан хүн л чөлөөтэй ажиллах боломжтой байжээ.

4. ЗХУ-ын мэдээллийн агентлаг болох \”ТАСС\” нь түүний нислэгтэй холбоотой гурван янзын мэдээг урьдчилан бэлтгээд байв. Эхнийг нь мэдээж нислэг амжилттай болсон үед тохиолдолд, хоёр дахь нь хэрвээ \”Восток-1\” хөлгийн нислэгийн явцад алдаа гарч дэлхийн хаа нэгтэй унасан үед түүнийг хайж олоход туслахыг хүссэн хүсэлт. Харин гуравдахь нь нислэг амжилтгүй болсон үед унших эмэгнэл байв.

$\"\"$

5. Гагарин сансарт хөөрөх үедээ нисэх хүчний дэслэгч цолтой байсан бол 108 минутын дараа хошууч цолтой болон бууж ирж байв.

6. Гагарин сансарт нисэхээс хэд хоногийн өмнө өөрийн эхнэр Валентинад хаягласан гэрээслэл/захидал бичиж үлдээсэн байдаг. Гэвч нислэг амжилттай ниссэн тул уг захидлыг бүгд мартсан байжээ. Гэвч 1968 онд Гагарин онгоцны ослоор амь үрэгдсэний дараа эхнэр нь 7 жилийн өмнө бичсэн уг захидлыг хүлээн авч байжээ.

7. Гагарин эхнэр Валентина Ивановнатай 1957 онд гэрлэж, Елена болон Галина гэдэг хоёр охинтой болсон юм.

8. 1961 онд 7 дугаар сард Гагарин Англи улсад айлчлан хатан хаан II дугаар Елизаветатай уулзаж хамтдаа өдрийн хоолонд оров. Хатан хаан Гагаринтай хамт зураг авахуулах хүсэлтэй байсан хэдий ч тухайн үеийн ордоны ёс журамд нийцэхгүй байсан тул зураг авахуулахыг хориглосон байна. Гэвч хатан хаан, Гагарин бол маш онцгой хүн учир зураг авахуулахад болохгүй гэх зүйлгүй хэмээн зураг авахуулахаар зүтгэж байсан гэдэг.

9. Гагариныг сансарт дахин нисгэхээр төлөвлөж байсан хэдий ч 1968 оны 3 дугаар сарын 27-нд \”МиГ-15УТИ\” загварын байлдааны онгоцоор сургуулийн нислэг хийж яваад харамсалтай амь эрсэдсэн юм.

Р.Энхболд

$\"\"$