2016 оны УИХ-ын сонгууль маш өрсөлдөөнтэй болно. Сонгуулийн гол өрсөлдөөн АН,
МАН хоёрын хооронд болох бол тулааны гол талбар нийслэл хот болох нь дамжиггүй.
АН-ын хувьд эрх барьж буй давуу байдлаа ашиглан үргэлжлүүлэн эрх барьж,
өнгөрсөн дөрвөн жилд хийсэн алдаануудаа засахыг хүсч байгаа бол МАН-ын хувьд эргэн
эрэлт хийж, эдийн засгийг сайжруулахыг хүсч буй. АН, МАН-ын хувьд адилхан их
хэмжээний зээл гаднаас авсан.
Авсан зээлээ халамж хэлбэрээр ард түмэндээ
тараасан МАН энэ удаад илүү үр ашигтай зарцуулна хэмээн сэтгэж яваа бол АН
өнгөрсөн дөрвөн жилд авсан зээлээ бүтээн байгуулалт хэмээх халхавч дор хэт
хөөрөгдсөн төсөвтэй гүйцэтгэж их хэмжээгээр шамшигдуулсан.
Дээр хэлсэнчлэн
тулааны гол талбар Улаанбаатарт ийм хоёр түүхтэй нам өрсөлдөх бөгөөд нийслэлд
АН-ын сонгуулийн штабыг Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын
захирагч Э.Бат-Үүл толгойлохоор болжээ. Харин түүний туслахаар НИТХ-ын
Тэргүүлэгчдийн дарга Д.Баттулга ажиллаж, Нийслэлийн АН-ын сонгуулийн штабын Ерөнхий
менежерээр томилогджээ.
Нийслэлд ялна гэдэгтээ дэндүү
итгэлтэй АН нийслэлийн мандатын тоог
нэмэгдүүлэхээр хэрхэн ажиллав
Э.Бат-Үүл, Д.Баттулга нийслэлийн АН-ыг толгойлох нь гарцаагүй байсан бөгөөд
тиймдээ ч нийслэл хотод оногдох мандатын тоог нэмэгдүүлэхээр улайрч байсан юм.
Тухайлбал, тойргоос сонгогддог 48 мандатаас нийслэлд олгогддог 14 мандатын тоог
нэмэгдүүлж 21 болгохыг шаардсан. Ингэхдээ Үндсэн хуульд заасан хүн амын тоог
харгалзан үзэж мандатын тоог адил тэгш хуваана гэх заалтыг үндэслэн хүн намын
тал орчим хувь амьдарч байхад нийслэл хотод 14 мандат олгож, хөдөө орон нутагт
34-ийг олгож байна хэмээн нийслэлд 21-ыг /48-ын тал орчим хувь/-олгохыг
шаардсан.
Харин МАН-аас Үндсэн хуулийн дээрх заалтад хүн амаас гадна газар
нутгийн хэмжээг харгалзан үзнэ гэж заасныг орхигдуулж байна хэмээн эсэргүүцсэн.
Улаанбаатар хот Монгол Улсын нийт газар нутгийн 0.3 хувийг эзэлдэг, 99.7 хувийг
нь бусад газар нутаг эзэлдэг. Тэгтэл 0.3 хувьд 48 мандатын талыг олгож, хөдөө
орон нутгуудын мандатыг тоог бууруулж 1 аймагт 1 мандат олгох нь өөрөө хөдөө
орон нутгийн УИХ-д нөлөөлөх нөлөөлөлгүй болгож, гишүүдийн хөдөө орон нутагт
хандуулах анхаарлыг багасгасан дэндүү \”дарга шинж”-тэй үйлдэл хэмээн шүүмжилсэн.
Тиймээс энэ асуудал газар авч чадаагүй. Тиймээс АН намын жагсаалтаар сонгогддог
28 суудлыг үгүй болгож, нийслэлд нэмэхээр зүтгэж эхэлсэн. Энэ ажлын хүрээнд
намын жагсаалтыг үгүй болгож чадсан ч АН, МАН 28 суудлыг 14, 14-өөр нь хувааж,
хөдөө орон нутаг болон нийслэлд нэмэхээр тохиролцсон.
Өөрөөр хэлбэл, нийслэл
өмнөх 14+14=28 суудалтай болж байна. Харин хөдөө
орон нутаг /Улаанбаатараас бусад газар нутаг/ 34+14=48 болж байна. Ийнхүү ямар ч хамаагүй аргаар нийслэлд олгогдож байсан 14
суудлын тоог нэмэх зорилгынхоо хүрээнд АН тойргийн 48-аар оролдоод бүтээгүй ч жагсаалтын
28-ыг үгүй хийж нийслэлийн мандатын тоог нэмэгдүүлж чадлаа. Учир нь, тэд
нийслэлд гарна гэдэгтээ дэндүү итгэлтэй байгаа бөгөөд хэт хөөрөгдсөн төсвөөр
гүйцэтгэсэн бүтээн байгуулалтдаа найдаж байна.
Түүнчлэн өнгөрсөн дөрвөн жилийн
хугацаанд төрийн албыг АН-ын гишүүд, дэмжигчдээр дүүргэсэн ажилдаа найдаж
байна. Энэ ажлын хүрээнд захын нэг цэцэрлэгийн багш хүртэл АН-ын дэмжигч болж,
түүний ард 3-4 хүн буюу нэг өрх айл АН-ыг дэмжих гэх урьдчилсан тооцоо
судалгааг АН хийгээд байгаа гэнэ.