Тэд манай гэрийн хаягийг мэдэж байгаа учир би хүүгийнх рүүгээ явав. Автобусанд суугаад нөгөө Солонгос руугаа утасдаад, би таныг хүлээх цаг алга, онгоцны билет худалдаж авахаар Сөүл явж байна гээд утасаа тасалсан.
Удалгүй нөгөө Солонгос над руу залгаад: – Чи надаас зугтааж байгаа юм уу гэхэд нь:- Би зугтаах байсан бол та нарт гэрийнхээ хаягийг үнэн зөв хэлэх шаардлага байгаагүй. Зөвхөн хурдан нутаг буцахын тулд одоо тантай уулзаж чадахгүй байна гэлээ.
Би хүү рүүгээ залгаад, би танайх руу очиж явна. Миний дансанд мөнгө байгаа хурдан 2 сарын 17, 18-нд буцах онгоцны билет захиал! гэж хэлсэн. Хүү 17-ы билет 480.000 воноор захиллаа гэж надад хэлсэн. Миний дотор жаахан уужирлаа.
Би шууд Солонгосын цагаачлалын албанд хүргэгдвэл, гэрийн тавилга, хувцас, байрны барьцааны мөнгөө авч чадахгүй тул тэр бүгдийгээ амжуулах цаг авах хэрэгтэй байсан юм.
Би хүүгийндээ очоод, хүүгээ нөгөө Солонгос руу залгуулаад, аав бид хоёр Сөүлд Түндэмүн дээр байна. 2 сарын 17-ны билет авсан боловч өнөө, маргаашдаа энд байж хугацааг нь урагшлуулах тул гэртээ харьж амжихгүй гэж хэлүүлсэн.
Тэгээд Даваа гаригт хүү нөгөө Солонгостой дахин яриад, Монголд Цагаан сар болох гээд буцах хүн ихтэйгээс билетээ урагшлуулж чадсангүй гээд миний билетийн хуулбарыг интернетээр түүн рүү явуулсан тул тэр Солонгос дахин надтай яриагүй.
Байрны барьцааны мөнгөө авах гэж бас бөөн юм болсон. Гэрээ дуусаагүй, өвөл болоод, орох хүн олдохгүй байна. Байранд хурдан хүн оруулж өгөөч гэж зуучлалын байгуулагад мөнгө нэмж төлсөн гэх мэтийн олон шалтгаан тоочоод, 1.000.000 вон л арай гэж салгаж авсан.
Ер нь их өндөр барьцаатай байранд суух дэмий. Хэдийгээр тэнд хүү маань байгаа ч цаг зав муутай, дээр нь энэ ч тэр ч хэрэггүй гээд хамаг юмсыг маань хаячихна гэж бодогдоод… Өөрөө байгаа дээрээ хамаг зүйлээ боож, баглан Монгол руу каргодсан.
Монголчууд эрт дээрээсээ л \”Усыг нь уувал ёсыг нь дага” гэж сургаж ирсний дагуу би 10 гаруй жил ажиллаж, амьдарсан орныхоо хуулийг дээдлэн ямар нэгэн арга саам хийн, зугтаах гэсэн бодолгүйгээр нутаг буцна! гэсэн чин эрмэлзэлтэй байлаа.
Би Чон аны байрнаасаа гарснаас хойш, хүүгийндээ амьдрах болсон. Ханам хотод амьдардаг, Базар, Болор хоёр дээрээ очиж уулзсан. Тэр хоёр намайг явах гэж байгаа гээд бэлэг өгөв.
Мөн Хус модонд ярилцъя… рестораны эзэн надад, сэтгэлийнхээ үгийг бичсэн зурвасыг 200.000 воны хамт өгсөн. Тэр зурвасыг би Монголд ирснийхээ дараа, Мгл радиогийн Лхамаагаар орчуулуулснаа бичье:
– Сайхан сэтгэлт Эрдээ. Монголд очоод Солонгост зовж, ядарч явснаа мартаарай! Чиний урд зөвхөн аз жаргал, эрүүл мэнд хоёр байгаа гэж бодож яваарай! Бид олон жилийн дараа баяр хөөртэй эргээд уулзах тийм сайхан тэр өдрүүдийг тэсэн ядан хүлээнэ, уулзана! гэдэгтээ би итгэж байна…гэж бичжээ.
2013 оны 2 сарын 17-ны өглөө би Монгол явахаар, хүү, ач хүү хоёртойгоо Ин чоны Олон улсын нисэх онгоцны буудал руу Чонг жү хотоос автобусанд суун хөдөллөө. Би анх Ким погийн нисэх буудал дээр бууж байсан бол буцахдаа, Ин чоны нисэх буудлаас явах гэж байна.
Солонгос улсын хоёр том нисэх онгоцны буудлыг үзсэн, Монгол хүн тийм ч олон байхгүй болов уу?! Ин чоны нисэх буудлын цагаачлалын албан дээр очоод, овог нэрээ хэлээд, паспортоо өгөхөд, 12 жилийн өмнө таны нэр дээр хүн гарсан гээд, намайг мөрдөн байцаах газраа оч! гээд зааж өглөө.
Ин чоны нисэх буудлын 12-р хаалгаар гарахаар, дотроо үйлчилдэг автобусанд суун үнэ төлбөргүйгээр явж очдог юм билээ.
Тэнд очиход миний паспорт, онгоцны билетийг хурааж аваад, гарсан хүнийхээ нэрийг хэл! гээд суулгаад байсан. Би хүн гаргаагүй. Хэн гарсныг нь мэдэхгүй гэхэд тэгвэл чамайг өнөөдөр буцаахгүй гээд явуулаагүй.
Тэгээд Монголын онгоц хөөрсний дараа миний паспорт, билетийг өгөөд, гарсан хүнийхээ нэрийг хэлэхгүй бол гэртээ хариад, сайн бодоод, тэр нэрээ санахаараа дахиж ирээрэй! гээд намайг хөөсөн.
Тэгээд хүү, ач хүү бид гурав буцаад,Чонг жү рүү автобусанд суун явсан. Би хэдийгээр 10 гаруй жил Солонгос улсад ажиллаж, амьдарсан боловч хэлний дамжаанд суугаагүй, хараар сурсан хэл, өөрийгөө хамгаалж чадахгүй бүр хүний дургүй хүргэж буйг ойлгосон.
Би маргааш нь Солонгос улсад байх, Монголын элчин сайдын яаман дээр очсон. Урд хаалгаар нь очоод, үүдний жижүүр залууд учир явдлаа хэлэхэд, та энд суугаад хүлээж бай! гэлээ. Дотор хаалганаас дунд зэргийн нуруутай, пинтүү халимагтай, махлагдуу 40-өөд насны эрэгтэй хүн гарч ирэхэд, жижүүр энэ хүн тантай уулзна! гэж хэллээ.
Би тэр хүнд мөн л учир явдлаа дахин хэллээ. Тэр хүн намайг ярьж дууссаны дараа таныг хүлээн авахгүй гээд паспортоо хадгалж явах, хувь хүний харицуулагын талаар яриад, цаадуултайгаа зууралдаж байгаад буц! гэлээ. Тэр хүнийг би их гайхаж билээ.
Ер нь бид нар гадаадад суугаа элчин сайдын яамны ажилтнуудыг тухайн орныхоо хэлийг сайн мэддэг хүмүүс байдаг л гэж ойлгодог байлаа. Тэгээд тэр надтай уулзсан хүн миний хэлснийг цаасан дээр, Солонгос хэлээр аятайхан найруулаад бичээд өгөх, сэтгэл яагаад гаргаагүйг л одоо хүртэл ойлгодоггүй юм…
Би өмнө нь элчин сайдын яам гэдэг чинь гадаадад эх орноо төлөөлөн, нутаг нэгтэндээ туслах зорилготой л тэнд үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа байгуулага гэж бодож явдаг байлаа. Ингээд би хад мөргөөд, ирсэн замаараа сурсан дуугаа дуулаад буцлаа…
Үргэлжлэл бий
Ц.Эрдэнэбат