АСЕМ гэж бид хэдэн хоног сүжигнэсэн. Зарим нь хотоос хөөгдөх нь холгүй гарч
одсон биз. Хот минь түгжрэлгүй, цэвэр цэмцгэр гээд л АСЕМ-ын буянаар аятайхан
өдрүүдийг үзсэн. Гэвч яав? АСЕМ дууссан ашиглагдахгүй баахан автобус зогсоол
дээр хөглөрч, нийслэлээсээ хөдөө рүү хөөгдөж байсан бидний нуруун дээрх өр л
нэмэгдлээ. Үнэхээр АСЕМ бидэн ямар үр ашиг өгсөн юм бэ. Үүнийг хэнээс асуух
ёстой вэ.
Аудитын газар АСЕМ-ыг бидэн үр ашиггүй байсан гэдгийг нотолчихлоо. Гадаад харилцааны сайдын 2016 оны
санхүүгийн нэгтгэсэн тайлангийн аудитаар АСЕМ-тай холбоотой олон зөрчлүүд илэрсэн байна.
Тухайлбал,
-Дипломат байгууллагын үйлчилгээ
эрхлэх газар нь Ази, Европын дээд түвшний Дипломат байгууллагын үйлчилгээ
эрхлэх газар нь Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газраас албан ёсны шийдвэр
гараагүй байхад Ази, Европын дээд түвшний 11 дүгээр уулзалт \”АСЕМ\”-ыг
зохион байгуулах үйл ажиллагаанд зориулж БНХАУ-ын буцалтгүй тусламжаар ирсэн
578 иж бүрдэл зочид буудлын тавилга, цагаан хэрэгслийг 13 аж ахуйн нэгж, 21
иргэнд бэлэн мөнгөөр болон зээлээр худалдсан,4,787 ширхэг албан
тасалгааны тавилга,тоног төхөөрөмж /сандал, ширээ, буйдан, хурлын
танхимын иж бүрдэл/-ийг 33 төрийн байгууллагад шилжүүлсэн байна.
-Дипломат байгууллагын үйлчилгээ
эрхлэх газрын захирал О.Заяамандах нь 2016 оны 07 дугаар сарын 19-ний өдөр
\”НЬЮ ТЕРРАВОКС\” ХХК-тай БНХАУ-ын буцалтгүй тусламжаар ирсэн 6,955
нэгж орчуулгын тоног төхөөрөмжийг түрээслүүлэхээр 3 жилийн хугацаатай \”Тоног
төхөөрөмж түрээслэх, түрээслүүлэх гэрээ\” -г байгуулсан байна. Тус гэрээнд
түрээслэгч тал нь гэрээний хугацаанд түрээслүүлэгч талаас зохион байгуулах арга
хэмжээг өөрийн зардлаар үнэ төлбөргүйгээр хариуцан ажиллаж, гэрээний хугацаа
дууссанаар тоног төхөөрөмж түрээслэгч талд үнэ төлбөргүйгээр шилжихээр
түрээсийн төлбөрийг тусгасан.
-БНХАУ-ын буцалтгүй тусламжаар
ирсэн 5,572 нэгж ширхэг албан тасалгааны тавилга, тоног төхөөрөмж /сандал,
ширээ, буйдан, хурлын танхимын иж бүрдэл/-өөс 4,787 ширхгийг 33 төрийн байгууллагуудад
тэдний хүсэлт болон Төрийн өмчийн бодлого, зохицуулалтын газрын даргын албан
бус шийдвэр /цохолт/-ээрүнэ төлбөргүй шилжүүлсэн, иргэд, аж ахуйн
нэгжүүдэд 785 ш тавилгыг 103.0 сая төгрөгөөр худалдсанаас 97.3 сая төгрөгийн
төлбөрийг аваагүй байна.
-\”АСЕМ\”-ын үйл
ажиллагаанд зарцуулахаар батлагдсан төсвөөс 70.4 сая төгрөгийг ГХЯ-ны сайд,
ажилтнуудын тус үйл ажиллагааг зохион байгуулахтай холбогдолгүй гадаад
томилолтын арга хэмжээнд, 117.9 сая төгрөгийг тус яамны байр болон гаднах
талбайн засварт зарцуулсан байна.
-Монгол Улсын Үндэсний аюулгүй
байдлын зөвлөлийн 2014 оны 12 дугаар сарын 22-ны өдрийн 63/37 дугаар зөвлөмж,
2016 оны 3 дугаар сарын 10-ны өдрийн 4/77 дугаар албан бичгээр ГХЯ-д ирүүлсэн
чиглэлийн дагуу \”АСЕМ\”-ын үйл ажиллагаанд зарцуулахаар батлагдсан
төсвөөс 12,429.6 сая төгрөгийн бараа, ажил, үйлчилгээний ханган нийлүүлэгч,
гүйцэтгэгчтэй \”шууд” худалдан авах гэрээ байгуулан ажилласан байна.
Аудитын шалгалтаар 14.8 тэрбум төгрөгийн зөрчил илэрсэн
АСЕМ-тай холбогдуулан Үндэсний
Аудитын Газраас санхүүгийн тайлангийн болон гүйцэтгэлийн аудит хийхэд АСЕМ-ын
үйл ажиллагааг зохион байгуулж явуулсантай холбоотой ийнхүү зөрчлүүд илэрсэнтэй
холбоотойгоор тус газраас ажлын хэсэг томилогдонАСЕМ-ыг зохион байгуулсан
үйл ажиллагаа, түүний гүйцэтгэл, үр дүнд эрсдэлийн аудитыг эхлүүлж байгаа
талаар мэдээллээ.
Үндэсний Аудитын газрын
санхүүгийн газрын захирал, тэргүүлэх зэрэгтэй аудитор Ц.Наранчимэг\”АСЕМ-д
23.6 тэрбум төгрөгийг зарцуулахаар төсөв батлагдсан. Үүнээс 20.8 тэрбум
төгрөгийг зарцуулсан. Санхүүгийн тайлангийн аудитын шалгалтаар 14.8 тэрбум
төгрөгийн зөрчил илэрсэн. Тиймээс АСЕМ-тай холбоотой асуудалд зайлшгүй
аудит хийх шаардлагатай, эрсдэлтэй асуудал байна гэж үзсэн. Аудитад АСЕМ-тай
холбоотой бүх байгууллагын удирдлагуудыг оролцуулж төсөв хөрөнгийг захиран
зарцуулсан байдалд шалгалт хийнэ.АСЕМ-д зориулж Улсын төсөв, Нийслэлийн
төсөв, Гадаадын хандив, тусламж, Хөгжлийн банкны хөрөнгө болон бусад эх
үүсвэрээс хөрөнгө бүрдүүлж, зарцуулсан. Мөн
бид энэ асуудлаарзарим байгууллагуудад газар дээр ньочиж шалгалт
хийнэ. Эрсдэлийн аудитын дүн ирэх гуравдугаар сарын 20-нд эцсийн байдлаар
гарна\” гэв.
Гарсан зөрчлийг хэн төлөх вэ. Найрласан тэд үү, хотоос хөөгдсөн бид үү
Үндсэндээ бид АСЕМ нэртэй арга хэмжээ зохион байгуулж, нэг хүнийг сайхан
харагдуулахын тулд 20 гаруй тэрбум төгрөг зарцуулчихжээ. Гэвч үүнээс 14 тэрбум
төгрөгийн зөрчил гарчихсан байх юм. Одоо энэ зөрчлийг хэн арилгах вэ. Татвар
төлөгчид үү, Эсвэл тэр өдөр \”Maybach” /мерседес бенцийн
тансаг хөлөг/ унасан
тансагласан төрийн түшээд үү.
Ямартай ч АСЕМ бидэнд төлөх ёстой өр л нэмжээ. Харин манай түшээдийн хэлээд
байгаа шиг нэр хүнд олж авсан болов уу, яасан бол?