Дэлхий 2-р дайны үед Германы армийн үйлдсэн харгислалын тухай уул овоо шиг их яриа байдаг. Гэхдээ энэ нь тэр бүрий үнэн биш гэнэ. Ялангуяа Оросын мэдээлэл хэтрүүлэг ихтэй зохиомол зүйл олонтой. Барууны соёлт үндэстний хувьд жинхэнэ герман цэргүүд нь эзлэгдсэн оронд биеэ зүй зохистой ёс журамтай авч явдаг, хүнлэг сайхан сэтгэл гаргаж байсныг одоо л бичих болжээ.
-Нижный Новогород хотын хавийн тосгоныхон партизаны байнгийн дээрэмдэлтэд хамаг хөрөнгө малаа алдаад эцэст нь германчуудад гэр орон цэвэрлэх, ачаа зөөх зэрэг ажил хийн өлсөж үхэлгүй амьд үлджээ. Тариачдын малыг Герман луу явуулах үед олон хүүхэдтэй айлын үнээ гахайг авалгүй орхиж байсан явдал олонтоо гаржээ. Чөлөөлөгдсөний дараа тэдгээр айлуудыг германчуудтай хамтран ажиллаж байсан хэмээн буруутган Сибирьд нутаг заан явуулсан гэдэг.
– Украйны Хойд Буковин хавийн хот тосгоныхон германчуудын талаар муу зүйл ярьдаггүй гэнэ. Хэдий айл бүрд 1-2 герман офицер сууж байсан ч гэрийн эзэдтэй эелдэг зөөлөн харьцдаг, хүүхдүүдэд нь шокалод чихэр авчирч өгдөг байсан хэмээн хөгшид нь дурсдаг байжээ.
-Донбассын нэгэн тосгоны хөвгүүд ойрхон байрлах герман цэргийн ангид ирсэн шинэ жилийн бэлэгнээс нь хулгай хийгээд зах дээр зарж байгаад баригджээ. Эцэг эх нь буудуулах нь хэмээн айж бөөн юм болоход багш мэргэжилтэй герман захирагч “залуу гвардийг” шал өөрөөр шийтгэжээ. Тэрээр хөвгүүдийн өмдийг шувтлаад суран бүсээрээ хоёр хоёр ороолгоод тавьж явуулсан гэнэ.
-1942 онд 12 настай байсан Ростов на Дон хотын нэгэн эмгэн гэрт нь суудаг герман офицер орой бүр тал хувин кааш, бүтэн талх авчирч байсны хүчинд л 4 хүүхэдтэй айл өвлийг өлбөрч үхэлгүй нь давсан гэж нууцхан дурсдаг байж.
-Ростовын Шетево тосгоныхон тэр хавьдаа баянд тооцогддог байж. 1942 оны 6-р сард германы цэрэг орж ирсэн агаад иргэдээс тахиа, өндөг сүү худалдах эсвэл шокалод чихрээр сольж авчээ. Нэг ч цэрэг дээрэм хийсэнгүй. Ангийн захирагч хөдлөхдөө мал гахайгаа нуугаарай, араас Власовчууд ирж байгаа гэж. Тосгоныхон үүнийг тоогоогүй агаад хоёр өдрийн дараа Германы талд орсон улаан армийн дайчдын сүрэг ирж тосгоныг хувхайртал нь цөлмөжээ.
-Белогрод хотын ойролцоо байрласан германы цэргийн эмнэлэг тэр хавийн орос иргэдэд давхар үйлчилдэг байжээ. Өвдсөн гэмтсэн олон хүүхэд хүнийг эмчилсэн агаад мухар олгойн хагалгаа хүртэл хийж байжээ.
-Смоленскийн Мурагиньо тосгоныд сербийн анги байрлаж комендант нь герман офицер байжээ. Серби цэргүүд тосгоны охид бүсгүйчүүдийг оролдож эхэлсэнд хөгшчүүд комендантад гомдол гаргаж. Тэрээр сербүүдийг жагсаагаад буруутныг нь заалгаж аваад бүгдийг нь бууны бөгсөөр “төмсөгдөж” номхотгосон гэнэ.
-Украйны Миус тосгоныхон герман цэргүүд ирэх үед л 30 оны их өлсгөлөнгийн дараа анх удаа гоймон, цагаан талх идэж, хүүхдүүд нь шокалад чихэр зэргийг амталж бөөн баяр болж байжээ.
-Украйны Житомирийн хязгаарын Дерезка тосгоны олон охинтой айлд суудаг герман офицер хоёр алтан шүдтэй, тосгоныхон түүнийг “танай алтан шүдэт” гэдэг байж. Тэрээр Дрезденийх өөрөө гурван охинтой гээд байнга чихэр шокалад гурил будаа авчир өгдөг охидтой нь тоглодог байж. Партизанууд шөнөөр дайрах үед германчууд зугтжээ. Өглөө нь алтан шүдтээ тосгоны ойролцоо жалганд алуулсан байхыг нь олсон агаад сайхан харилцаатай байснаа бодоод хүний ёсоор оршуулж. Оршуулахдаа аав нь хоёр алтан шүдийг нь сугалж аваад түүгээрээ дайны дараахь хүнд цагт том охиныхоо хуримыг дажгүй сайхан хийсэн гэнэ.
