Хувь хүний иргэншсэн
нийгэмд биеэ зөв зохистой авч явах чадварыг хотын соёл гэнэ хэмээн wikipedia.org
сайтад бичжээ. Иргэншсэн нийгэм гэдэг нь өөрөө хот, суурин газрыг хэлж байгаа
юм. Хот суурин газар хөдөө хээр талаас эрс ялгаатай. Энд олон хүн зэрэгцэн аж
төрдөг учраас \”миний эрх бусдын эрх ашгаар хязгаарлагдана” гэх цорын ганц үнэн
хууль үйлчилдэг.
Гэвч хөдөө талд эрх
дураараа өссөн, суурин газрын соёлд суралцаагүй хувь хүн хотын дэг жаягийг алдагдуулж,
бусдад адлагдах нь элбэг. Энэ дүр зураг сүүлийн 10-аад хоногт Улаанбаатар хотод
ихээхэн үзэгдэж байна. \”Оркууд иржээ” гэх тодотголтой зургууд цахим хуудаснаа
хэрхэн хөглөрч байгааг анзаарсан байлгүй.
Суралцах гэж буй
сургуулийнхаа үүдэнд \”морь хараад” хэнэг ч үгүй зогсож байгаа залуусыг харсан
хүн бүр л дургүйцнэ. Гэвч нийслэлээс гармагцаа зам дагаад л сарьж эхэлдэг нь
нууц биш. Энэ л манайхны яриад буй хотын соёл. Хотод дураарай байж болохгүй.
Хүссэн газраа морь харж болохгүй. Чанга ярьж бусдын анхаарлыг татаж ч болохгүй.
Архи ууж тасарч, агсам согтуурхах нь таныг хээр талаас ирсэнийг л илтгэнэ.
Тиймээс л бусдад адлагдахгүйн тулд хотын соёлд суралцах нь зүйтэй.
Нэгтээ л нийслэлийг зорьж
сурч хүмүүжих гэж байгаа бол хотын соёлд эхлээд суралцах нь зөв. Адуугаа хөөж
яваад саахалтынхаар орж айраг гүзээлчихээд хаа таарсан газраа сариад явах нь
Монголын их амар амгалан. Гэвч энэ амар амгаланг суурин газарт хэрэгжүүлэх нь
зохисгүй. Хэрэвзээ суурин газрын хүн больё гэж шийдсэн л бол хотын соёлд
суралцах хэрэгтэй. Энгийнээр хэлбэл биеэ зөв зохистой л авч явдаг чадварт
суралцах хэрэгтэй юм.
Ийм чадварыг хүүхдүүдэд
дунд сургуульд нь, бүр бага ангид эзэмшүүлчихмээр. Япон улс хүүхдүүддээ эхлээд
соёл, зан чанар, шударга байлдын талаар зааж сургадаг. Ингээд зөв хүн болсон
хойно нь ерөнхий боловсролын мэдлэг олгодог байна. Гэхдээ бид Япон улсыг бодвол
цэлгэр уудам тал нутагтай. Эрх дураараа өссөн Монголчууд. Магадгүй эрх дураараа
гэдэг энэ л агуулга биднийг нийгэмшихэд сөргөөр нөлөөлдөг байж мэдэх юм.
Тэгвэл бид хэрхэн хотын
соёлд суралцах вэ. Дунд сургуульд нь сургаагүй зүйлийг их, дээд сургуульд
сургах нь юу юм. Гэхдээ л 9 дүгээр сарын
1-ний өдрийг хотын соёлд суралцах өдөр болгочихмоор. Ядаж л сургуулийн гадаа
зүлгэн дээр морь харж болдоггүй юм аа, шоу цэнгээнд явж болно гэвч тохируулах
ёстой байдаг, гадуур агсамнаж байхад чинь хажуугийн байшинд хүүхэд унтаж
байдаг, хүний хөл дээр гишгэвэл заавал уучлалт гуйж бай нөгөө хүн чинь чамайг
хүндэлнэ гэх мэтчилэнгийн энгийн зөвлөгөө бүхий нэг өдрийн эсвэл нэг цагийн
хичээл орчихдог баймаар байна.
Дөрвөн жилийн өмнө нь
ирсэн оюутан одоо нийгэмшиж, хотын соёлд суралцжээ. Гэвч өнөөдөр хотод орж
ирсэн оюутнуудыг хэзээ нийгэмших вэ гээд дөрвөн жил хүлээх нь утгагүй. Тиймээс
боловсролынхоо системд багахан өөрчлөлт хийгээд \”хотын соёл”-д сургах ганцхан
цагийн хичээл ч болтугай ордог болчмоор байгаа юм. Ухаантай, хүмүүжил сайтай
хэсэг нь яагаад ийм хичээл ороод байгаагийн утга учрыг ойлгоно. Хэрэгжүүлнэ.
Бусад нь олонхоо дагаад ядаж л ичих булчирхай нь ажиллах байлгүй гэж найдаж
бичиж сууна. Ай даа. Монголын их амар
амгалан хөдөөд л бий. Хотод түм түжигнэж, бум бужигнана. Энд миний эрх бусдын
эрх ашгаар хязгаарлагдана.
Амар
Үндэстэн агентлаг