“Хил хязгааргүй сурвалжлагчид” (RSF) байгууллагаас жил тутам эмхлэн гаргадаг 21 дэх удаагийн Дэлхийн хэвлэлийн эрх чөлөөний индекст нийгэм, улс төр, технологийн эмх замбараагүй байдлаас улбаатай томоохон, гол төлөв эрс өөрчлөлтүүдийг харуулна.
Дэлхийн 180 орны сэтгүүл зүйн орчин нөхцөлийг үнэлж, Дэлхийн хэвлэлийн эрх чөлөөний өдрөөр (5 дугаар сарын 3) нийтэд танилцуулдаг 2023 оныДэлхийн хэвлэлийн эрх чөлөөний индексийнүзүүлэлтээр 31 орны нөхцөл байдал “маш ноцтой”, 42 орон “хүнд”, 55 нь “асуудалтай”, харин 52 орон “сайн” буюу “хангалттай” гэсэн үзүүлэлттэй байна. Өөрөөр хэлбэл, дэлхийн арван орны долоод сэтгүүл зүйн орчин нөхцөл муу бол ердөө гуравт хангалттай байна.
Норвеги улс долоо дахь жилдээ хамгийн эхэнд нэгдүгээрт эрэмбэлэгдэв. Энэ жил Скандинавын бус орон буюу Ирланд улс (4 байраар ахиж 2-т) хоёрдугаарт эрэмбэлэгдэж, Дани улсын (1 байраар ухарч 3-т) өмнө бичигдсэн нь ер бусын үзэгдэл боллоо. Нидерланд (6) 22 байраар ахиж, гэмт хэргийн сурвалжлагч Петер де Врис алагдахаас өмнөх 2021 оны байр сууриа сэргээв.
Индексийн сүүл хэсэгт мөн өөрчлөлт орсон. Адагт эрэмбэлэгдсэн гурван байрт гагцхүү Азийн орнууд байна. Хараат бус тоймч, сэтгүүлчдийг намнаж дуусгасан Вьетнам (178), дэлхийд хамгийн олон сэтгүүлчийг шоронд хорьж, суртал ухуулгыг өндөр хэмжээнд гадагш түгээгчдийн нэг Хятад (4 байр ухарч 179-д), мөн Хойд Солонгос (180) орсон нь гайхах зүйл биш юм.
“Дэлхийн хэвлэлийн эрх чөлөөний индекс нь нөхцөл байдал асар их хэлбэлзэлтэй байгааг харуулж байна. Тухайлбал, Бразил 18 байраар ахисан, Сенегал 31 байраар ухарсан зэрэг огцом өсөлт, бууралт болоод урьд өмнө байгаагүй өөрчлөлтүүдийг харж болно. Олон улс оронд эрх баригчдын түрэмгийлэл гаарч, олон нийтийн сүлжээ болон бодит амьдралд сэтгүүлчдийн эсрэг дайсагнал газар авснаас үүдэн ийнхүү тогтворгүй байдалд хүргэсэн. Үүнд мөн хуурамч мэдээлэл боловсруулан, түгээж, түүнийг үйлдвэрлэх арга хэрэгслээр хангадаг хуурамч контентийн цэцэглэж буй салбар нөлөөлсөн.”
RSF-ийн Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Кристоф Делуа
Хуурамч контент үйлдвэрлэлийн үр нөлөө
2023 оны индекс нь цахим экосистемийн хуурамч контентийн салбар хэвлэлийн эрх чөлөөнд хэрхэн нөлөөлж буйг онцлов. Дэлхийн 118 оронд (индексийн үнэлгээнд багтсан 180 орны гуравны хоёр нь) индексийн судалгаанд оролцогчдын дийлэнх өөрийн улс орны улс төрчид асар их хэмжээний хуурамч мэдээлэл буюу суртал ухуулгын хөдөлгөөнийг тогтмол буюу үе шаттайгаар зохион байгуулдаг гэж мэдээлсэн. Үнэн худал, бодит ба хийсвэр, баримт ба зохиомол зүйлийг хооронд нь ялгахад бэрх болж, мэдээлэл олж авах эрхийг хөсөрдүүлэхэд хүргэж байна. Чанартай сэтгүүл зүйг нэвтрүүлж буй хүмүүсийг нухчин дарах, сэтгүүл зүйн хүчийг сулруулахад контентоор дамжуулан нөлөөлөх онцгой боломжийг ашиглаж байна.
Хиймэл оюун ухааны гайхамшигтай хөгжлийн үр дүнд Вэб 2.0-т хэдийнээ дарагдсан хэвлэл мэдээллийн ертөнц улам сүйрсээр байна. Твитерийн эзэн Элон Маск мэдээлэлд дур зоргоор бөгөөд төлбөр тооцоонд суурилсан хандлагыг хэт туйлшруулж, платформууд нь сэтгүүл зүйг сорогч намаг гэдгийг харуулж байна.
RSF-ийн хамтран үүсгэн байгуулсан “Хориотой түүх” консорциумын судалгаагаар хуурамч мэдээллийн салбар асар их хэмжээний заль мэх бүхий контент түгээдэг. Өдгөө хиймэл оюун ухаан нь контентийг шингээж, нягт нямбай, найдвартай байдлын зарчимд харшилсан нийлэг хэлбэрээр гарч ирж байна.
Ердийн хэлээр илэрхийлсэн хүсэлтийн дагуу асар өндөр нарийвчлал бүхий дүрс бүтээдэг хиймэл оюун ухаан (ХОУ, англ. AI)-ы Midjourney програмын тавдугаар хувилбар нь улам бүр итгэл үнэмшилтэй, хуурамч гэдгийг илрүүлэхийн аргагүй “зурагнууд”-аар олон нийтийн сүлжээг дүүргэж байна. Тухайлбал, цагдаа нарт саатуулагдсан Дональд Трамп, номхотгогч цамцтай, ухаангүй хэвтэж буй Жулиан Ассанж нарын жинхэнэ мэт харагдах зураг асар их хандалт авсан байдаг.
Суртал ухуулгын дайн
2023 оны Индексийн үзүүлэлтээр есөн байраар ухарсан Орос (164)-ын суртал ухуулга нэмэгдэхэд энэхүү нутаг дэвсгэр таатай орчин бүрдүүлсэн. Москва асар богино хугацаанд Украины өмнөд хэсгийн эзлэгдсэн нутаг дэвсгэрт Кремлийн санааг түгээх зорилгоор шинэ хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл байгуулахын сацуу хориглосон, хаасан буюу “гадаадын агентууд” хэмээн цоллогдсон Оросын хараат бус хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүдийг урьд өмнөхөөс илүү ширүүн нухчин дарсан. Украин (79) дахь Оросын дайны гэмт хэргийн улмаас тус улс аюулгүй байдлын үзүүлэлтээрээ индексийн хамгийн муу үнэлгээтэй орны нэгд тооцогдож байна.
Өсөлт бууралт
АНУ (45) гурван байр ухарсан байна. Индексийн судалгаанд хамрагдсан АНУ-ын оролцогчид Байдены засаг захиргааг хичээл зүтгэл сайтай байгаа хэдий ч сэтгүүлчдийн ажиллах орчин нөхцөл (ялангуяа, орон нутаг дахь хууль эрх зүйн орчин, өргөн хүрээг хамарсан хүчирхийлэл)-ийн талаар сөрөг байр суурьтай байв. Хоёр сэтгүүлчийн (2022 оны 9 дүгээр сард “Las Vegas Review” сэтгүүлийн Жефф Герман, 2023 оны 2 дугаар сард “Spectrum News 13” сонины Дилан Лайонс) нарын амийг хороосон явдал тус улсын үнэлгээнд сөргөөр нөлөөлсөн. Бүрэн эрхийнх нь хугацаанд сэтгүүлчдийн эсрэг түрэмгийлэл гаарсан Жаир Болсонаро явж, нөхцөл байдал сайжрах төлөв авчирсан Лула да Силвагийн ялалтын үр дүнд Бразил (92) 18 байраар ахисан үзүүлэлттэй байна. Азийн орнуудад, засгийн газрын өөрчлөлтийн үр дүнд хэвлэл мэдээллийн орчин сайжирч, Австрали (12 байр ахиж 27-д), Малайз (40 байр ахиж 73-т) зэрэг орны индексийн үнэлгээ мэдэгдэхүйц өссөн.
“Асуудалтай” улс орноос “маш ноцтой нөхцөл байдалтай” гэсэн төлөвт гурван орон шилжсэн байна. Үүнд, Тажикистан (1 байр ухарч 153-т), Энэтхэг (11 байр ухарч 161-д) болон Турк (16 байраар ухарч 165-д) улсын нөхцөл байдал “асуудалтай”-гаас “маш ноцтой” болсон. Энэтхэгт Ерөнхий сайд Модигийн ойр дотны олигархиуд хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийг эзлэн авч, олон ургальч үзлийг хөсөрдүүлж байгаа бол Туркт Эрдоганы засаг захиргаа тавдугаар сарын 14-нд болох сонгуулийн өмнө сэтгүүлчдийг хавчин гадуурхаж байна. Иранд (177) оюутан Махса Амини цагдаагийн газарт нас барснаас үүдэлтэй эсэргүүцлийн жагсаалыг ширүүнээр дарсан нь тус улсын “нийгмийн орчин” болон “шүүхийн орчин”-ы үнэлгээг бууруулсан.
2023 оны индексийн үзүүлэлт Африкийн зарим орны хувьд огцом буурсан байна. Саяхныг хүртэл бүс нутагтаа үлгэр жишээ байсан Сенегал (104) 31 байраар ухарсан явдлыг нэн тэргүүнд Папе Але Нианг, Папе Ндиае нарын хоёр сэтгүүлчийн эсрэг эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн, хэвлэл мэдээллийн ажилтнуудын аюулгүй байдал эрс доройтсонтой холбож үзнэ. Магребын бүс нутагт, Ерөнхийлөгч Каис Саидын дарангуйлал ихсэж, хэвлэл мэдээллийн шүүмжлэлийг үл тэвчих хандлагын улмаас Тунис (121) 27 байраар ухарсан. Латин Америкт Перу улс (110) 33 байраар ухарч, улс төрийн байнгын тогтворгүй байдал сэтгүүлчдийг туйлдуулж, улс төрчидтэй ойр ажилласныхаа төлөө дарамт, шахалт, халдлага, доромжлол амсаж байна. Гайтигийн (29 байр буурч 99-д) үзүүлэлт ухарсан нь аюулгүй байдлын орчин доройтсоор байгаатай холбоотой.
Индексийн үзүүлэлт бүс нутгаар
Европ, тэр дундаа Европын Холбоо (ЕХ) бол сэтгүүлчдэд ажиллах хамгийн таатай бүс нутаг боловч тэнд ч нөхцөл байдал холимог байна. Сэтгүүлчдийн эсрэг үйлдэгдсэн хүчирхийлэл, баривчилсан тохиолдол хамгийн их гарсан Герман (21) таван байраар ухарчээ. Хэвлэлийн эрх чөлөөний нөхцөл байдал 2022 онд харьцангуй тайван байсан Польш (57) есөн байраар, харин Франц (24) хоёр байраар ахижээ. Тагнуулын албаны оролцоотойгоор, хүчирхэг програм ашиглан сэтгүүлчдийг тагнаж чагнасан Грек (107) ЕХ дотроо жагсаалтын хамгийн доогуур үзүүлэлттэй хэвээр байна. Европ, Төв Азийн бүсийн үнэлгээнд ч мөн Төв Азийн доогуур үзүүлэлт ихээр нөлөөлсөн. Киргиз (50 байр ухарч 122-т), Казахстан (12 байр ухарч 134-т), Узбекистан (4 байр ухарч 137-д) зэрэг тус бүс нутгийн орнуудын үнэлгээ хэвлэл мэдээллийн эсрэг халдлагын тоо өссөний улмаас буурсан. Эцэст нь, 2022 оны 3 дугаар сард үүрэгт ажлаасаа чөлөөлөгдсөн Ерөнхийлөгчийн хүү Сердар Бердымухамедов дараагийн Ерөнхийлөгчөөр сонгогдсоноос хойш хэвлэл мэдээллийн эсрэг цагдан хяналт, тагнах чагнах явдал дахин эрчимжсэн Туркменистан (176) индексийн дагуу хамгийн доогуур үзүүлэлттэй таван орны нэг хэвээр байна.
Америк тивд хэвлэлийн эрх чөлөөний газрын зураг дээр ногооноор тэмдэглэгдсэн орон үгүй болсон. Коста Рика (15 байр ухарч 23-т) бүс нутагтаа хэвлэлийн эрх чөлөөний нөхцөл байдал “сайн” хэмээн үнэлэгдсэн цор ганц орон байсан боловч улс төрийн орчин огцом дордсоны (15.68 оноо буурсан) улмаас таван байраар ухарч, энэ ангилал өөрчлөгдсөн бөгөөд Канадаас доогуур (4 байр ухарч 15-д) эрэмбэлэгдэж байна. Энэ жил Мексик (128)-ийн үзүүлэлт дахин ухарч, өдгөө дэлхийн хамгийн олон сэтгүүлч (сүүлийн 20 жилд 28) алга болсон оронд тооцогдож байна. Цагдан хяналт дахин эрчимжиж, хэвлэл мэдээлэл нь төрийн монополь хэвээр буй Куба (172) бүс нутагтаа 2022 оныхтой адил хамгийн доогуур үзүүлэлтээ хадгалсаар байна.
Африкт, 35 байраар ахисан Ботсвана (65) зэрэг үнэлгээ нь мэдэгдэхүйц сайжирсан хэд хэдэн тохиолдол гарсан хэдий ч ерөнхийдөө тус тивд сэтгүүл зүйн орчин нөхцөл дордож, өдгөө улс орнуудынх нь 40 орчим хувь нь (2022 онд 33% байсантай харьцуулахад) “муу” гэсэн үнэлгээтэй байна. Тэдгээрийн тоонд олон улсын өргөн нэвтрүүлэг эрхлэгчдийг орон нутагт дахин дамжуулалт хийхийг хориглож, сэтгүүлчдийг албадан гаргасан явдал болсон Буркина Фасо (58), “мэдээ мэдээлэлгүй бүс” болох шатандаа байгаа Сахел багтаж байна. Африкт мөн хэд хэдэн сэтгүүлч амь үрэгдсэний дотор Камеруны (138) Мартинез Зонго байна. Эритри (174) дахь хэвлэл мэдээлэл ерөнхийлөгч Исаиас Афеворкийн харгис атганд байсаар байна.
Ази, Номхон далайн бүс нутагт сэтгүүлчдэд хамгийн тааламжгүй дэглэм оршсоор байна. 2021 оны хоёрдугаар сард болсон цэргийн эргэлтээс хойш сэтгүүлчдийг хамгийн олноор хорьсон хоёр дахь улс Мьянмар (173), сэтгүүлчдийн ажиллах орчин улам бүр доройтож, эмэгтэй сэтгүүлчид нийгмийн амьдралаас тэр чигтээ арчигдсан Афганистан (152) индексийн үзүүлэлтэд сүүл мушгиж байна.
Бүс нутгийн үнэлгээгээр Магреб-Ойрхи Дорнод сэтгүүлчдэд хамгийн аюултай бүс нутагт тооцогдсон хэвээр байгаа ба улс орных нь талаас илүү хувь хэвлэлийн эрх чөлөөний нөхцөл байдал “маш муу” гэсэн ангилалд багтжээ. Сири (175), Йемен (168), Ирак (167) зэрэг орнууд маш бага оноо авсан нь олон тооны сэтгүүлч сураггүй алга болсон, барьцаалагдсантай шууд холбоотой юм. Хэдийгээр Палестин (156) 14 байраар ахисан ч гэсэн 2022 онд дахин хоёр сэтгүүлчийн амийг хороосны дараа аюулгүй байдлын үзүүлэлт буурсан. Саудын Араб индексийн доод түвшинд хэвээр байна. Магребд, хэвлэл мэдээллийн эзэмшигч Ихсан Эль Кадийг шоронд хорьсон нь хоёр байр ухарч, нөхцөл байдал “муу” гэсэн ангилалд багтсан хэвээр буй Алжирт (136) дарангуйлал өсөн нэмэгдсэнийг нотолж байна.
I wanted to construct a quick note to express gratitude to you for those nice solutions you are placing at this website. My incredibly long internet investigation has at the end of the day been honored with high-quality concept to go over with my classmates and friends. I ‘d state that that we website visitors actually are unquestionably lucky to exist in a great community with so many marvellous people with great concepts. I feel very privileged to have seen your entire site and look forward to really more exciting moments reading here. Thanks a lot once more for a lot of things.
I and also my guys happened to be going through the good strategies from your site and the sudden I got an awful feeling I never expressed respect to the blog owner for those tips. Those boys became for this reason excited to see them and have truly been tapping into those things. Thank you for turning out to be so accommodating and for picking variety of nice resources millions of individuals are really desirous to understand about. My very own honest regret for not expressing appreciation to sooner.
Thank you so much for providing individuals with a very breathtaking opportunity to read articles and blog posts from this site. It really is so brilliant plus jam-packed with a great time for me and my office peers to search your site a minimum of thrice every week to read the new things you will have. And indeed, I am just at all times amazed for the dazzling tips and hints you serve. Selected 3 ideas in this article are definitely the very best we have all had.
I together with my friends ended up studying the great strategies located on your website while instantly I had a horrible suspicion I never thanked the site owner for those secrets. All of the young men were definitely totally happy to study all of them and have actually been enjoying those things. Appreciate your truly being simply considerate as well as for making a choice on this sort of marvelous useful guides millions of individuals are really eager to understand about. Our honest regret for not expressing appreciation to you earlier.
Thanks a lot for providing individuals with a very brilliant possiblity to read critical reviews from this website. It can be so excellent and also packed with a great time for me and my office co-workers to visit your web site more than three times per week to read through the latest issues you will have. Not to mention, I’m so usually impressed with your striking hints you serve. Certain 2 tips on this page are without a doubt the finest we have all ever had.
This really answered my drawback, thanks!
Thank you a lot for giving everyone an exceptionally terrific possiblity to read critical reviews from this website. It can be so beneficial plus full of a lot of fun for me and my office colleagues to visit your website not less than thrice a week to read through the latest issues you have. Not to mention, I’m also usually contented concerning the attractive strategies you serve. Some two facts in this post are certainly the very best we’ve had.
I have to get across my respect for your kindness for persons that have the need for assistance with that idea. Your personal dedication to getting the solution all through came to be extremely insightful and has in most cases made professionals just like me to reach their objectives. The warm and friendly guidelines implies so much a person like me and still more to my office colleagues. Thanks a lot; from everyone of us.
I intended to post you this very little observation just to thank you very much again with your superb basics you have shown at this time. It’s extremely open-handed with people like you to grant easily exactly what a lot of people would have supplied as an electronic book to generate some cash for themselves, especially now that you could possibly have done it in the event you decided. The advice likewise served like a great way to be aware that other individuals have similar passion just like my very own to realize somewhat more when considering this matter. I think there are a lot more pleasant periods ahead for those who go through your website.
I just wanted to write down a remark to express gratitude to you for these magnificent techniques you are giving out on this website. My prolonged internet look up has finally been recognized with reliable information to exchange with my close friends. I ‘d believe that many of us readers are extremely lucky to exist in a good place with many wonderful people with valuable strategies. I feel extremely privileged to have come across the website page and look forward to plenty of more fabulous moments reading here. Thank you again for a lot of things.
http://healthoverprofit.org/2019/08/09/health-insurance-companies-are-useless-get-rid-of-them/
http://americanentranceservices.com/index.php/component/k2/item/111-i-installed-with-my-own-language-but-the-back-end-is-still-in-english
http://standelli.com/product/nail-file-japanese-paper/
I found your weblog site on google and verify a few of your early posts. Continue to keep up the excellent operate. I simply additional up your RSS feed to my MSN Information Reader. Seeking forward to reading more from you later on!?
http://basement.co.at/index.php/component/k2/item/4?start=8350
http://forums.sugarpiefarmhouse.com/index.php?s=c1171cf805de59c75539620c9ce421ee&showtopic=9232&st=0&start=0
https://www.it-world24.ru/other/ustanovka-windows-na-macbook-air.html?start=20
http://thegoodneighbour.org.ng/meeting-remote-tribes-in-peru/
http://laborinstituteonline.org/index.php/component/k2/item/9?start=100
Your place is valueble for me. Thanks!?
https://iluli.kr/bbs/write.php?w=r&bo_table=free&wr_id=57028
http://sonitimmobilier.com/en/?q=comment/reply/26/1167816
https://laubergefleurievilleneuveloubetvillage.com/apps/blog/show/47636343-menu-st-sylvestre?&fw_comments_page=25&fw_comments_order=ASC&siteId=138526214&locale=fr-fr
Hi there! I simply want to give a huge thumbs up for the nice info you’ve here on this post. I will be coming again to your blog for more soon.
http://www.paulheingarten.com/2017/10/new-book-out-soon-and-some-other-great-news-too/
http://tatarnews.ru/shortnews/29380
Nice post. I learn something tougher on completely different blogs everyday. It should all the time be stimulating to learn content material from different writers and apply a little something from their store. I抎 favor to use some with the content on my weblog whether or not you don抰 mind. Natually I抣l provide you with a hyperlink in your net blog. Thanks for sharing.
Oh my goodness! an amazing article dude. Thanks Nonetheless I’m experiencing issue with ur rss . Don抰 know why Unable to subscribe to it. Is there anyone getting similar rss problem? Anyone who is aware of kindly respond. Thnkx
I used to be very happy to seek out this web-site.I wished to thanks on your time for this glorious read!! I definitely enjoying each little little bit of it and I have you bookmarked to take a look at new stuff you blog post.
A powerful share, I just given this onto a colleague who was doing a little evaluation on this. And he actually bought me breakfast as a result of I discovered it for him.. smile. So let me reword that: Thnx for the treat! However yeah Thnkx for spending the time to discuss this, I really feel strongly about it and love studying extra on this topic. If doable, as you turn into expertise, would you mind updating your weblog with extra particulars? It is extremely useful for me. Massive thumb up for this weblog publish!
An attention-grabbing discussion is value comment. I feel that it’s best to write extra on this matter, it might not be a taboo subject however typically individuals are not sufficient to talk on such topics. To the next. Cheers
There are some interesting points in time on this article however I don抰 know if I see all of them center to heart. There’s some validity but I’ll take maintain opinion till I look into it further. Good article , thanks and we wish more! Added to FeedBurner as well