Я знаю женщину: молчанье,
Усталость горькая от слов,
Живет в таинственном мерцанье
Ее расширенных зрачков.
Ее душа открыта жадно
Лишь медной музыке стиха,
Пред жизнью, дольней и отрадной
Высокомерна и глуха.
Неслышный и неторопливый,
Так странно плавен шаг ее,
Назвать нельзя ее красивой,
Но в ней все счастие мое.
Когда я жажду своеволий
И смел и горд – я к ней иду
Учиться мудрой сладкой боли
В ее истоме и бреду.
Она светла в часы томлений
И держит молнии в руке,
И четки сны ее, как тени
На райском огненном песке
Намуухан аядуухан тэр бүсгүйг мэднэ би
Нууцлаг нэгэн очис харцных нь гүнд оршдог
Өнгөрсөн гунигаа умартан байж
Эхэмсэг орших зүрхнийх нь амтат шүлгийг нь уншдаг би
Сэтэглийн минь гүнд хөвөх мэт орших
Тэр бүсгүй дэндүү содон
Аз жаргал хийгээд зүрхний хөндүүр зэрэг авчирдаг
Заримдаа эрх чөлөөгөө тэртээд шидчээд
Ухаарал хийгээд гунигийн өвдөлтийг мэдрэх гэж
Хүслийн гэрэл рүү цаг хугацаанд очдог
Бүсгүйн хүсэл мөрөөдөл ямар агуу гээч
Диваажингийн зүүд мэт яг л алтан элс мэт.
………………………………………………………………
1903 он байлаа. Энэ дурлалын түүх ингэж эхэлдэг. Яруу найраг сонирхон уншиж шүлэг бичих мөрөөдлөөр дүүрэн тосгоны гимназидийн хоёр сурагч шинэ жилийн өмнөхөн танилцсан юм. Ингэж л тэдний ээдрээт дурлалын түүх эхэлсэн гэдэг. Сэвгүй хайр дурлал баатарлаг туульс мөрөөдсөн 17-той гэнэн залуу харин 14-тэй ч шулуухан зантай өөрийнхөөрөө байдаг шазруун зантай охинтой хааны тосгоны гимназид шинэ жилийн өмнөхөн танилцсан хэрэг. Залуу түүнд анхны харцаар дурлав. Харин жинхнээсээ дурласан хөвгүүд ямар байдаг билээ? Охинд яг л тэгж харагдаж гажигдуу ч юм шиг түүнийг найзуудтайгаа нийлэн шоолно. Хүү түүнийг шүлгэндээ лусын дагинаар дүрслэнэ. Харин охин өөр нэгнийг харна. Залуу нь охинд хайр сэтгэлээ илэрхийлсэн болов ч хүлээж авсангүй. Залуу охиныг мартахын тулд Парист сургуульд явав. Гэнэт охиноос хэнд ч хэрэггүй хаягсан мэт гунигтай байна гэсэн захиа иржээ. Залуу тэр даруй л Кримд ирэв. Өөрөө хайртайгаа илэрхийлэхэд охин хүлээж авсангүй сэтгэлээр унасан залуу амиа хорлох төлөвлөгөөтэйгээр Парис буцлаа. Тэнд 2 ч удаа амиа хорлох гэжээ. Эхнийх нь хүмүүс цагдаа дуудан болиулж дараагийнх нь ойд эм ууж амиа хорлохыг завдсан ч ойн цагдаа олж эдгээсэн байна.
1908 онд залуу сургуулиа төгсөн эх орондоо эргэж ирэв. Бүсгүйд юу нөлөөлснийг бүү мэд зөрүүд зүрх нь уярсан байна. Тэд 1910 онд гэрлэв. Ёслол дуулиан багатай даруухан болов. Залуугийн гэр бүл хуриманд ирсэнгүй. Энэ цаашдаа даацтай юм болохгүй гэдэгт итгэсэн хэрэг. Энэ залуу бол Николай Степанович Гумилёв(1886-1921) юм. Оросын \”Мөнгөн зуун”-ы алдарт яруу найрагч, уран зохиолын \”акмеизм” урсгалыг үндэслэгч мөн Африк тивийг судлаач Монгол цусаараа бахархагч нэгэн билээ.
Ээтэн гутлын хоншоороор дэлхийн бөмбөрцгийг өшигчин
Ээрэм талын хүлгээр, эцсийн далайг зорьсон
Миний өвөг дээдэс Хөх Монголын нүүдэлчин
Мэлмий алдрах говийн цалин цагаан туургатан”
гэж бахархан бичиж байжээ.
Тэр
-1906 онд Францын Сорбоны Их сургуульд суралцаж эхэлсэн
-1908 оноос Африкаар аялж ,судалж эхэлжээ
-1912 онд уран зохиол урлагийн \”акмеизм” урсгалаа тунхаглав.
– Санкт-Петербургийн Их сургуульд суралцсан.
Хэдий тийм ч 1914 онд Дэлхийн I дайн эхлэхэд дүүтэйгээ хамт сайн дураараа армид элсэн дайн тулаанд оролцож эхэлжээ. Дайны талбар дээр эр зоригт гавъяа байгуулсныхаа төлөө хоёр удаа \”Георгийн загалмай” одонгоор шагнагдаж явсан. Тэр үед олон яруу найрагчид цэрэг, эх орны сэдвийн шүлэг бичдэг байсан ч тэднээс зөвхөн хоёрхон хүн л сайн дураараа дайнд явсны нэг нь Николай Степанович Гумилёв байжээ.
-1917 он хүртэл дайны фронт дээр байсан.
-1920 оноос шинэ үеийн Оросын зохиолчдын эвлэлийн үйл ажиллагаанд идэвхитэй оролцож байв.
Монархист үзэл бодлоо нуудаггүй хүн байсан бөгөөд тийм ч учраас 1921 онд коммунистуудыг эсэргүүцсэн бүлэгт оролцсоны улмаас большевик- чекистуудад буудуулан алуулсан байна. Тэр тушаалд Ленин өөрөө гарын үсэг зурсан ч гэж яриа бий. Буудуулах үедээ жинхэнэ дайчин удам угсаатай, цагаан гвардийн офицер хүн шиг байлаа гэж оросын \”ногоон малгайтан” чекистууд бишрэн ярьж байсан гэдэг. Монгол цус нь ч буцалсан биз. Николай Гумилёв ,Анна Ахматова нар 8 жил хамт байж хүүтэй болсон ч, хамт байсан он жилүүд нь тун цөөхөн. Гумилёв Африк тивийг судлах, дайн тулаанд орж явсанаас болж ихэнхдээ эхнэр Анна Ахматова гэртээ ганцаараа байдаг байв.
-1918 онд Анна Ахматовагаас албан ёсоор салжээ. Ахматова Сталиний жилүүдийн хүнд дарамтыг даван нөхрийнхөө гар бичмэлүүдийг хадгалж өөрийн бүтээлүүдийг түүнд зориулж шүлгүүдийг нь хэвлүүлж олон түмний хүртээл болгон хүүгээ шударга жинхэнэ эцэг шиг нь хүн болгон хүмүүжүүлсэн билээ. Түүнийг нэг удаа гудманд хүн гуйлгачин гэж эндүүрэн мөнгө өгч байсан гэдэг. Амьдрал үнэхээр таахын аргагүй аж. Амьд ахуйд нь хайр сэтгэлийг нь хүлээж авалгүй сэтгэлийг нь сэмлэн байсан бүсгүй түүндээ үнэнч гэргий нь болж үлдсэн байдаг.
Модун Ш