Эрүүгийн хуулинд яагаад 14 нас хэрэгтэй болов

14-16 насны хүүхэдтэй бэлгийн харьцаанд орох, ийм насны хүүхдийг хүчиндэх гэмт хэргийн талаарх сошиал хэлэлцүүлэг өнгөрсөн өдрүүдэд маш эрчимтэй өрнөлөө. Үнэхээр Эрүүгийн хуулийн заалтуудад хүчиндэгчийг өөгшүүлсэн заалт бий юу гэдгийг янз бүрээр хэлэлцэж байна. Чухам хуульчлаад заачихсан, цагаан дээр хараар бичээд баталчихсан энэ асуудалд хэн яагаад эргэлзэх болов, энэ бүхэн хаанаас урган гарав, юу нь ойлгомжгүй байгаа, ямар хар төрүүлэв гэдгийг хэвлэл мэдээллүүд болон цахим орчин янз бүрээр дүгнэлт хийж байгаа харагдана.
Угтаа бол яг хуулийн заалтын үг, өгүүлбэр, цэг, таслалыг нэг бүрчлэн нягтлан унших нь хамгийн зөв хариулт болох учиртай. Харамсалтай нь энэ удаад хүн бүр өөрийн ойлголтоор тайлбар хийж, энэ нь нийгмийг цочроосон асуудал үүсгэлээ. Яагаад гэвэл, 14 насны хүүхэдтэй холбогдсон хуулийн цаад агуулга олныг сэрдхийлгэх болов.
14 нас хүрээгүй хүүхдийг хүчирхийлсэн бол хуучин Эрүүгийн хуулиар 15-25 жилийн хорих ял оноодог байсан. Харин шинээр батлагдсан Эрүүгийн хуулинд хүчиндүүлсэн хүүхэд нас бараагүй л бол 14-16 настай хүүхэдтэй бэлгийн харьцаанд орсон этгээдийг торгох, эсвэл богино хугацаагаар хорих ял оноохоор заажээ. Энэ нь нэг ёсондоо 14 настай хүүхдийг шууд том хүний дайтай тооцож, томчуудтай мөр зэрэгцүүлсэнээс ялгарах юм алга.
Тодруулбал, Эрүүгийн хуулийн 12.1-т хүчиндэх гэмт хэрэг гэж юуг хэлэх вэ, яавал хүчиндсэнд тооцох вэ гэдгийг тайлбарласан бол 12.1.4-т энэ хэргийг бага насны хүүхдийн эсрэг үйлдсэн бол 12-20 жилийн ялтай, эсхүл бүх насаар хорих ял шийтгэнэ гэж заасан байна. Нэмэлт тайлбар дээр бага насны хүүхдийн эсрэг бол заавал хүч хэрэглэсэн шинжтэй, биеэ хамгаалах чадваргүй байхад нь гэх мэтээр нөхцөл шаардахгүй гэж байгаа. Өөрөөр хэлбэл бага нас гэдэг нь 14-өөс доош насны хүүхдийг ойлгоод ийм хүүхэдтэй бэлгийн харилцаанд орсон л бол хүч хэрэглээгүй ч бай 12-20 жилийн ял авна гэсэн үг.
Харин иргэдийн төөрөлдөөд байгаа 12.5 гэх заалт нь зөвхөн 14-16 насны хүүхэдтэй бэлгийн харилцаанд орсон этгээдэд оногдуулах хариуцлагыг тусгасан байна. Энэхүү заалтад:
“12.5 дугаар зүйл.Арван зургаан насанд хүрээгүй хүнтэй бэлгийн харьцаанд орох
1.Арван найман насанд хүрсэн хүн хохирогчийг арван дөрвөн насанд хүрсэн арван зургаан насанд хүрээгүй болохыг мэдэх боломжтой байсан, эсхүл мэдсээр байж бэлгийн харьцаанд орсон бол дөрвөн зуун тавин нэгжээс таван мянга дөрвөн зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох, эсхүл зургаан сараас нэг жил хүртэл хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах, эсхүл зургаан сараас нэг жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэнэ. /Энэ хэсэгт 2017 оны 5 дугаар сарын 11-ний өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
2.Энэ гэмт хэргийн улмаас:
2.1.хохирогчийг жирэмсэн болгосон;
2.2.бэлгийн замын халдварт өвчин халдаасан бол зургаан сараас гурван жил хүртэл хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах, эсхүл зургаан сараас гурван жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэнэ.” хэмээн заажээ.

Гол маргаан үүсгэж байгаа асуудал бол “14 нас хүрснийг нь мэдсээр байж бэлгийн харьцаанд орсон бол” гэсэн үг, өгүүлбэр. Нөгөө талаар хуучин Эрүүгийн хуульд 16 наснаас доош гэж байсныг 14 гэж өөрчилсөн явдал. Энэ нь 14 настай хүүхэдтэй тохиролцож болно гэсэн утга илэрхийлж байгаа нь гэмт хэргийг өөгшүүлэх, гуйвуулах, гэмт хэрэгтэнд хий гаргах боломж олгож мэдэх, дутагдалтай заалт хэмээн олон нийт хэлэлцэж байна. Түүнчлэн ял, шийтгэлийн хэмжээ нь шударга бус гэж үзэж байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл, Эрүүгийн хуулийн 12.2.1-д арван дөрвөөс дээш арван найман насанд хүрээгүй хүнийг хүчиндсэн бол 2-8 жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэнэ гэсэн байдаг. Энэ нь насанд хүрсэн хүнийг хүчиндсэнтэй адил ялтай байгаа юм.
Харин хууль баталсан субъектын талаас өгсөн тайлбараар бол “14” гэж доод насыг зааж, хуулийн хийдлийг арилгасан гэсэн байдаг. Өмнөх Эрүүгийн хуульд 0-16 нас гэсэн нь хуульд хий оруулаад байсан юм байх. Тиймээс Эрүүгийн хуульд гэмт хэрэг үйлдсэн хүний эрх зүйн байдлыг дордуулсан зохицуулалтыг хүчингүй болгон нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан гэдэг хуулийн энэхүү төслийг Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд С.Бямбацогт санаачлан, 2016 оны арванхоёрдугаар сарын 26-ны өдөр өргөн барьж, өнгөрсөн онд баталсан юм.
Сүүлийн жилүүдэд бага насны болон 14-16 насны хүүхдүүд /хууль батлагчдын ялгаж салгаснаар/ өртөж буй хүчингийн хэрэг ихсэж байгаа энэ үед “хүүхэд” тодотголтой эмзэг бүлгийнхний хохиролд оногдуулах шийтгэл хөнгөрч байгаа нь энэ нийгмийн бас нэг бараан дүр хэмээн иргэд тодорхойлж, цаашид энэ төрлийн гэмт хэргийн гаралт буурахгүй, хавтаст хэрэг зузаарах магадлалтай хэмээн дүгнэж байна. Тиймээс энэ жилийн эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах өдрөөр энэ асуудлаар иргэд хүчтэй эсэргүүцлээ илэрхийлж, ийнхүү хэвлэл мэдээллээр болон цахим орчноор хуулинд өөрчлөлт оруулахыг шаардаж эхлээд байна. Ийм зөөлөн хууль хэн нэгэнд зориулагдсан юм биш биз гэсэн хардлага ч нийгэмд хүчтэй тархаж эхэлснийг энд дурьдах хэрэгтэй болов уу. Гэвч хууль санаачлагчид болон батлагч том толгойтнууд энэ талаар огт сонсоогүй, уншаагүй, мэдээгүй юм шиг үл ойшоосоор. Учир нь тэдний зүгээс тодорхой тайлбар өгсөн нэг ч хүн алга. Энэ нь, тэдний хэн нэгэнд 14 насыг Эрүүгийн хуульд тусгах хэрэгцээ шаардлага гараагүй байгаа гэх дээрх хардлагыг батлах ч шиг.

Ийнхүү Монголын төрд ард түмнийг төлөөлөн суугаа эрхэм түшээд Монголын ирээдүйд үнэхээр санаа зовниж, сэтгэлээ чилээдэг болов уу? гэсэн асуулт энд эцэслэн  харуусалтай хавсран үлдлээ. Төрийн төмөр нүүр хэнд нь үйлчлээд байна вэ?