Монголын хөлбөмбөгийн болон спортын түүхэнд тодоос тод бичигдэн үлдсэн үйл явдал 2018 оны дөрөвдүгээр сарын 23-нд болсон. Манай гаригийн хамгийн том, хамгийн нэр хүндтэй тэмцээн болох хөлбөмбөгийн ДАШТ-ий аварга багт олгодог “Алтан цом” эх оронд маань энэ өдөр айлчилсан юм.
2006 оноос эхлэн ФИФА буюу Олон Улсын Хөлбөмбөгийн Холбооноос “FIFA WORLD CUP TOUR” -ыг зохион хөлбөмбөгийн дэлхийн аваргын “Алтан цом”-ыг ДАШТ-ий өмнө дэлхийн улс орон, хотуудад аялуулж, хөлбөмбөгийн хорхойтон сая сая хүмүүст “Алтан цом”-ыг хамгийн ойрхноос харж, зургаа татуулах боломж олгодог уламжлалтай болсон билээ. 2006 онд 29 оронд “Алтан цом” зочилж, 175 000 фанатууд оролцсон бол 2010 онд 84 оронд аялахдаа 1 сая, 2014 онд 90 оронд аялахдаа 1.3 сая хөлбөмбөгийн хорхойтнуудтай “уулзаж” амжжээ.
1930 оноос эхлэн дөрвөн жил тутамд явагддаг хөлбөмбөгийн Дэлхийн аваргад олгодог Алтан цомын туулсан түүх, намтар баялаг. 1930 -1970 онд Дэлхийн аваргад 35 см өндөр, 3,8 кг жинтэй Эртний Грекийн Ялалтын бурхныг дүрсэлсэн алтан цом олгож байсан билээ. “Ялалт”, “Алтан дагина” “Дэлхийн цом” гээд олон янзаар нэрлэгдэж байсан ч энэ цомын албан ёсны нэр нь хөлбөмбөгийн ДАШТ-ийг санаачилсан, ФИФА-гийн гурав дахь Ерөнхийлөгч Жюль Римегийн нэрээр нэрлэгддэг. Дэлхийн хоёрдугаар дайны үед гутлын хайрцаг доор “нуугдаж”, фашистуудын олз болоогүй эсэн мэнд үлдсэн “Алтан дагина” маань 1966 онд ДАШТ эхлэхээс дөрвөн сарын өмнө үзэсгэлэнгийн танхимаас хулгайд алдагдаж, долоо хоногийн дараа “Алтан цомыг” хогийн саванд сонинд боогоод хаясан байсныг Пиклз гэртэй нохой олж байлаа. 1970 онд Бразилийн хөлбөмбөгчид дэлхийн аварга цолыг гурав дахь удаагаа хүртэхэд нь үүрд хадгалуулан үлдээх болсон юм. Харамсалтай нь Бразилийн хөлбөмбөгийн холбооны байранд хадгалагдаж байсан “Алтан дагина” 1983 онд дахин хулгайд алдагдаад олдоогүй билээ.
Харин одоогийн “Алтан цомыг” Италийн уран барималч Сильвио Гаццаниагийн загвараар бүтээсэн бөгөөд албан ёсны нэр нь FIFA WORLD CUP.
1974 оны ДАШТ-ээс анх олгосон юм. Гэхдээ шинэ цомыг аль нэг багт хэд ч түрүүлсэн үүрд хадгалах эрх өгөхгүй байхаар шийдвэрлэсэн байдаг. Алтан цомын өндөр нь 36,5 см бөгөөд 5 кг алт орсон ажээ. Дэлхийн бөмбөрцгийг өргөж буй хоёр хүний дүрстэй “Алтан цом” -ын ёроолд аварга болсон багуудын нэрийг бичдэг бөгөөд ямар ч байсан 2038 он хүртэл аварга багуудын нэрийг бичих зай бий гэдэг. ДАШТ-ий дуусч шинэ аварга тодормогц ориг “Алтан цом”-ыг аварга багт гардуулдаг бөгөөд дараа нь ФИФА жинхэнэ цомыг буцаан авч , мөн л алтаар бүрсэн дуураймал цомыг аварга багт үүрд хадгалуулдаг журамтай. “FIFA WORLD CUP”-ийн жинхэнэ эх хувь бусад үед Цюрих хотноо байдаг ФИФА-гийн Дэлхийн хөлбөмбөгийн музейд хадгалагдаж байдаг юм.
