Зүүнгар бүс нутгийг том эзэнт гүрэн байсны хувьд өвөг Монголын эзэнт гүрний жишгээр гадаадын мэргэжилтнүүдийг өргөнөөр ашиглаж ирсэн байна.
Уйгар, Казах, Киргиз, Бухар, Самарканд, Орос, Хятад гэх мэт олон газраас мэргэжилтнүүд урин авч ирж өөртөө зүтгүүлж байсан түүхэн баримт мэдээ нэлээд бий.
Үүний нэгэн жишээ болгож Зүүнгарын Орос иргэд буюу орос мэргэжилтнүүдийн тухай энд дурдан бичье.
Тоболын алдарт зэвсгийн дархан Т.Зеленовский эзэнт гүрний их бууны хороонд хүчин зүтгэж байв. (элч Д. Чередов нийслэл өргөө хотод “Тоболын хуягч” хочтой түүнтэй уулзсан бөгөөд барьж Орос руу аваачихыг хүссэн ч, түүнийг дагалдаж явсан ойрадууд үүнд хатуу эсэргүүцэж, хааны уур хилэнг сануулсан байна. Учир нь тэрхүү дархан “Ойрадын нутаг өөрийн хүслээр ирсэн” гэж тэд хэлжээ.
1740–1750-аад онд Зүүнгарт худалдаа хийхээр ирсэн Оросын элч нар А. Верхотуров, С. Колмогоров, Ф. Аблязов, И. Ушаков, Филимонов нар тэмдэглэхдээ оросын оргодол И. Михайлов, Е. Вязмин нар Зүүнгарт зэвсэг үйлдвэрлэлийн болон арьс шир боловсруулах үйлдвэрүүд байгуулахад хүчин зүтгэж байгааг дурдсан. Мөн тэд нэлээд олон оросууд зэсийн уурхайд өндөр алба хашиж байгааг цохон тэмдэглэв.
Оросын элч А. Верхотуров, И. Ушаков нарын мэдээгээр их хааны албанд 33 орос худалдаачин зүтгэж байв. Ийнхүү Зүүнгарын нийслэлд оросуудын том суурин хороолол бий болсон байна.
Швед Ренатыг эс тооцвол дээрх Зүүнгарын төрд зүтгэсэн оросууд нь сайн дураар нэгдсэн агаад буцаж нутаг явах бодолгүй байсан аж. Эдгээр гадаадын мэргэжилтнүүдийн эрх зүйн байдал нь ойрадын уламжлалт хуульд тусгагдаагүй байсан тул Зүүнгарын хаад энэ төрлийн асуудлыг тусгай захирамжаар шийдвэрлэж байжээ.
Эх сурвалж: Ойрад Монголчууд хуудас
