Нэг хэсэг манай дэлгүүрүүдээр “Америк тахианы гуя”, “Эквадорын гадил” чамгүй сайн зарагдсан. Гэтэл тэдгээрийн гарал үүсэл нь өмнө зүгээс угшилтай эд болоод дууссан даа.
Саяхан дэлгүүрт ортол гоё ганган уут савтай “Япон цагаан будаа” нүд алаглуулмаар дүүрчихжээ. Бас ганц нэг “Америк цагаан будаа” ч байраа эзлэсэн байх юм. Цагаан будааны экспортоороо алдартай хөөрхий муу Тайланд цагаан будаа бараа сураггүй шүү. Японы цагаан будаа амт чанар сайтай гэдгээрээ алдартай болохоор ийм ихээр орж ирж байгаа нь сайн хэрэг гээд санаа амрах гэтэл нөгөө “Америк тахианы гуя”, “Эквадор гадил” гэдэг шиг Хятад цагаан будааг япон шошгоор халхлаад зарж байгаа юм биш байгаа даа гэсэн хартай муу бодол толгойд эргэлдээд болдоггүй.
Үнэхээр тийм бол тоглоом биш шүү. “Хятадын нийт нутаг дэвсгэр даяар газрын хөрс кадди зэрэг хүнд металлаар айхтар хордсон болохоор тийм хөрсөнд ургуулсан цагаан будаа янз бүрийн төрлийн хорт хавдар тусгах магадлал маш өндөр байгаа” тухай Гонконгийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр анхааруулан бичиж байна. Ямар сайндаа зарим бүс нутгийн тариачид өөрсдийн тариалсан цагаан будаагаа хүнсэндээ хэрэглэдэггүй гээд бод доо. Түүнтэй холбоотой байж мэдэх нэгэн баримт нь одоо хятадад 3 сая 600 мянган хүн хорт хавдар өвчнөөр шаналж байгаа нь дэлхийд толгой цохих өндөр үзүүлэлт юм.
Манай улсад сүүлийн жилүүдэд хорт хавдрын өвчлөл 50 хувь ихсэж насжилтын хувьд залуужих хандлагатай байгаа нь импортын цагаан будаатай холбоо бүхий байж болох уу гэдгийг мэргэжлийн байгууллагууд ултай судлаж үзмээр санагдана. Гол нь иргэдийн маань хувьд гол хүнсний хэрэглээний бүтээгдхүүн болсон цагаан будааны гарал үүслийг маш ултай нарийн судлаж байж хэрэглэх нь өөрийн болоод үр хүүхдийнхээ ирээдүйд тустай сайн байж мэдэх юм шүү.
Ер нь Оросууд алс дорнодын бүс нутагт солонгос хятадуудаар цагаан будаа тариалуулж хүнсэндээ хэрэглэж байгаа тухай мэдээ уншиж байсан. Бид ч “Япон”, “Америк” цагаан будаа гэлтгүй эх орныхоо хөрсөнд ургуулсан цагаан будааг идэж хэвшмээр байна.
Хонины толгой өлгөж нохойн мах зарах хэмээсэн утгатай нангиадын зүйр үгээр энэ бичлэгийг нэрлэсний цаад санааг мэргэн уншигч эрхбиш ухан ойлгосон буй за.
Д.Болдбаатар
