Дэлхийн хамгийн том амьтан болох халим нүүрстөрөгчийн давхар ислийг бууруулахад онцгой нөлөөтэй.
Ялангуяа цэнхэр болон шүдэт халим нь төрөл дотроо хамгийн томд тооцогддог. Тэдний бие нүүрстөрөгчийн давхар исэл агуулж, далайн эко системд томоохон үүрэг гүйцэтгэдэг байна.
Халим далай усны гүнийг тогтоохоос гадна дэлхийн агаарын температурт ч нөлөөтэй. 2010 онд нийтлэгдсэн, эрдэм шинжилгээний өгүүлэлд “Хүмүүс мод тайрч, бэлчээрийг сүйтгэснээр нүүрстөрөгчийн давхар ислийг улам тархаадаг. Харин далай дахь нүүрс төрөгчийн давхар исэлд хүн бараг л нөлөөлдөггүй” гэжээ.
Гэхдээ энэ өгүүлэлд халимын ан болон үүний уршгийг харгалзаагүй юм. Хүмүүс олон зуун жилийн турш халим агнан, мах, тос, ясыг нь ашигласаар байна. Иймд халим 66-90 хувиар буурчээ.
Халим үхэж, далайн ёроол руу живэхэд түүний бие дэх нүүрстөрөгч удаан хугацааны турш далайн ёроолд үлддэг. 2010 оны судалгаагаар жил бүр 190 мянгаас 1.9 сая тонн нүүрстөрөгчийг үхсэн халим далайн ёроолд хадгалдаг байжээ. Ийм хэмжээгээр нүүрстөрөгчийг бууруулъя гэвэл бид жилд 40 мянгаас 410 мянган машиныг замын хөдөлгөөнөөс хасах шаардлагатай.
Гэвч халимыг олноор нь агнах болсноор нүүрстөрөгч шууд агаар мандалд тархаж байна. Maine их сургуулийн далай судлаач Эндрю Першин “20-р зуунд халим агнасны улмаас 70 сая тонн нүүрстөрөгч агаарт шингэсэн. Энэ бол маш их тоо. АНУ-д нийт 236 сая машин бий. Жилд 15 сая машин 70 сая тонн нүүрстөрөгч “үйлдвэрлэдэг” гэжээ.
Мөн халимны баас далайн бичил биетнүүдэд сайн бордоо болдог. Халимны баас төмрөөр баялаг аж. Далайн бичил биетнүүд дэлхийн нийт нүүрстөрөгчийн 40 хувийг дангаараа устгадаг. Энэ нь Амазоны ширэнгэн ойн хүлэмжийн хийг бууруулахад үзүүлдэг нөлөөнөөс дөрөв дахин их.
Иймд эдийн засагчид хүлэмжийн хий ялгаруулдаг үйлдвэрүүд халим хамгаалах төслүүдэд хөрөнгө оруулж, дэлхийн дулаарлын хурдыг сааруулахыг уриалж эхэлжээ. Олон улсын валютын сан нэг халим насан туршдаа ямар хэмжээний нүүрстөрөгчийг биедээ шингээдгийг ч судалсан байна.
Эх сурвалж: BBC
